Prof. Dr. Ersin Nazif GÜRDOĞAN

Akademisyen

engurdogan@gmail.com

Yönetenler Üniformadan Önce Forma Giymesini Öğrenmeli

İnsanlık tarihi boyunca, hiyerarşik kuruluşların başında ordular gelir. Tarihin her döneminde, orduların hiyerarşik yapıları, bütün kurum ve kuruluşların ana ve değişmez örnekleri olmuştur. Her hiyerarşik kuruluşta bir tepe noktası olur. Tabanı geniş olan hiyerarşik kuruluşta, yukarı doğru çıkıldıkça sayı azalır, tepe noktasında yalnızca bir yönetici vardır. Yukarıdan bakıldığında, geniş taban görülmez.

Dünyada ordular  gibi, hiyerarşik kuruluşlar da değişmeye açık değildir. Hiyerarşik bir kuruluşta, yönetim kademeleri arasında görev ve sorumlulukların, sınırları belirli olduğu için, kimse değişim istemez. Bir kuruluşun hiyerarşik yapısındaki küçük bir değişiklik, görev ve sorumlulukların altüst olmasına yol açar. Bunun için hiyerarşik kuruluşlarda, önemli bir çoğunluk, değişimden hoşlanmaz, değişime direnirler.

Hiyerarşiye dayanan bir kuruluşta, mevcut durumdan duyulan rahatsızlık, değişime direnenlerin azalması ve değişim isteyenlerin çoğalması, değişmenin dinamiklerini harekete geçirir. Hiyerarşik yapısı, ne kadar güçlü olursa olsun, hiçbir kurum ve kuruluş, zamanı gelmiş bir değişime direnemez. Dünyanın her yerinde, çevrelerindeki değişime hızına uyum sağlamayan kuruluşların, ömürleri hiçbir zaman uzun olmaz.

Dünyanın bütün orduları gibi, esnek bir yönetim yapısına, sahip olmayan kuruluşlar, dünyadaki değişime ayak uydurmak zorundadırlar. Düzleşen dünyada, bütün hiyerarşik kuruluşlar, değişime direnmeyi bir kenara bırakmalı, değişimi yönetmesini öğrenmeye bakmalıdır. Kurum ve kuruluşlarda değişimi yönetmesini öğrenmek, bir bilgi sorunu olmaktan daha çok, bir bilgelik sorunudur. Hiyerarşik bir kuruluşta, bilgelik yeni boyutlar kazanmaz.

Dünyada değişime direnen kuruluşların başında hiyerarşik kurumlar gelmektedir. Bu yüzden, değişim yönetiminde ilk yapılması gereken, katı hiyerarşik yapıdan, esnek hiyerarşik yapıya geçmektir. Düz kare dünyanın başarılı kuruluşları, yüzde yüz hiyerarşiden, sıfır hiyerarşiye dönüşmesini bilen kuruluşlardır. Rekabet üstünlüğü kazanmak için, her kuruluş katı hiyerarşik yapısını, son sınırına kadar düzleştirmelidir.

Değişim rüzgarları, hiyerarşik kuruluşların tepelerinden önce tabanlarında eserler. Köklü değişimlerin öncülüğünü, kuruluşlarının tabanlarının önünde duran liderler değil, tabanlarının yanında duran liderler yaparlar. Kuruluşlara değişmesini öğretenler, tabanların omuzlarda taşıdığı liderlerden daha çok, tabanlarının sorumluluklarını omuzlarında taşıyan liderlerdir. Onlar birlikte çalıştıkları insanların, başarılı olmaları için, ellerinden geleni yaparlar.

Kare dünya kademeli hiyerarşik kuruluşların değil, kademesiz düz kuruluşların dünyasıdır.

Sıfır hiyerarşiyi uygulayacak olanlar, üniformalılardan önce formalılardır.

Forma giyenler, üniforma giyenlerden, daha başarılı olurlar.