Regaib Kandili ve Üç Aylar

Hicrî takvime⁽¹⁾ göre Recep ayındaki ilk Perşembeyi Cumaya bağlayan gece Regaib Kandilidir.  İçerisinde bulunduğumuz 2019 yılında (bugün) 7 Mart’ı, 8 Mart’a bağlayan gece Regaib Kandilidir.

Akça Koca Kültür Platformu mensuplarının, bu sitenin hazırlanmasında emeği geçin aziz ve muhterem dostlarımın  ve bütün okuyucularımın kandillerini tebrik ederim. Daha nice kandillere, sevdikleri ve sevenleriyle birlikte sağlık ve huzur içinde erişmelerini dilerim.

Regaip kelimesi, ‘bol ihsan’ mânâsına gelen ‘ragıbe’ kelimesinin çoğuludur. Bu gecede Allah zül celal hazretleri, müminlere rahmet ve mağfiretini⁽²⁾  bolca verir.

Bu geceye ait özel bir namaz ve özel bir dua yoktur. Diğer mübârek geceler gibi bu gece de; tevbe, duâ, kaza namazı, Kur’ân-ı Kerîm okuma, zikir ⁽³⁾ salavat ⁽⁴⁾ gibi ibâdetlerle değerlendirilir. Arapça bilmeyenler Kur’ân’ı meâl ve tefsir kitaplarından okuyabilirler. Okuduklarının tefekkür⁽⁵⁾ edilmesi ve hayatın sonraki bölümlerinde emir ve yasaklara uyularak hareket edilmesi çok şeyler kazandırır. Bu gece günahlardan arınmak için büyük bir fırsattır.

Regaib Gecesi Ramazan ayının ilk habercisidir.

Regaip Kandili doğrudan Kur’ân-ı Kerîm kaynaklı değildir. Peygamber Efendimiz döneminde kandil geceleri ile alakalı farklılıklar yoktu. 1566 yılında padişahlık tahtına oturan Sultan İkinci Selim Han zamanında (1524-1574) minârelerde kandiller yakılarak mukaddes gecelerin hatırlatılması sağlandı. Bu sebeple mübârek geceler ‘kandil’ ismiyle anılır oldu.  Kandil geceleri, biz Türklere has bir gelenektir. Arabistan’da ve diğer Ortadoğu Müslüman ülkelerde kandil kutlamaları bilinmemektedir.

Türkiye’de selefi⁽⁶⁾, hâricî⁽⁷⁾, vahhabi⁽⁸⁾ zihniyetine sâhip kişiler, Kur’ân’da bulunmayan ve Asr-ı Saadet’te⁽⁹⁾  böyle bir âdet bulunmadığından kandil gecelerinin değerlendirilmesini, Müslümanların tebrikleşmesini bid’at⁽¹⁰⁾ olarak görüyorlar ve doğru bulmuyorlar. ‘Bid’at-i hasenedir’⁽¹¹⁾ diyenleri de, ‘bid’at’ın iyisi kötüsü olmaz. Bid’at, bid’attır…’ diyerek tersliyorlar. Bu tutumu doğru bulmak mümkün değildir. Bâzı gecelerin vesile kabul edilerek dua ve ibâdet edilmesinin dine uymayan bir tarafı olamaz. Üstelik kimse kimseyi zorlamıyor. Kandil gecelerini daha diğer gecelere nazaran daha fazla ibâdetle yaşamak isteyenlere kimse engel olmamalı.

Yılın zaman dilimlerine serpiştirilmiş kandil geceleri, Cenâb-ı Allah’ın kullarına lütfettiği can simitleridir. Batan gemiden denize atlarken can simitlerine sarılanlar nasıl hayatlarını kurtarıyorlarsa, ‘mübârek gece’ şeklinde lütuf ve ihsan olarak sunulan can simitleri de, günah denizine düşenleri Cehennem azâbından kurtaracağı ümit ve niyaz edilir.

Açıklamalar:

⁽¹⁾Hicrî takvim: Peygamber Efendimiz'in geçici bir zaman dilimi için Mekke'den Medine'ye göç etmesini (hicret etmesini) başlangıç olarak alan takvim.                                                                                                                                             
⁽²⁾mağfiret: Allah’ın, kullarının günahlarını affetmesi.                                                                                                                                                           
⁽³⁾zikir: Allah’ı hatırlamak ve anmak.                                                                                                                                                          
⁽⁴⁾salavat: Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav) Efendimiz için okunan ve Allah’ın rahmet ve selâmının O’nun üzerine olmasını dile getiren dualardır.  Kısaca:  ‘Allahümme salli ala Muhammed  / Allah'ım Muhammedi rahmetinle tebrik et ve esen kıl’ demek, salavattır.                                                                                                                                                   
⁽⁵⁾tefekkür: Düşünmek. İnsanı diğer varlıklardan farklı kılan ayırıcı bir özelliktir.                                                                                                                                                    ⁽⁶⁾selefî: İlk dönem İslâm anlayışını aynen uygulayan düşünce tarzı. Selefîler, Kur’ânda ne yazılı ise onu aynen kabul ederler, akıl yoluyla hüküm yürütülmesini kabul etmezler.                ⁽⁷⁾Hâricî: Dinî ve siyâsî konularda itaattan ayrılıp isyan derecesine varan aşırı görüş ve faaliyetleriyle tanınan bir düşünce sistemi. Hârîcîlere göre ibâdetini aksatan kişi, dinden çıkmış sayılır ve öldürülmesi gerekir. Onlara göre Peygamberimiz zamanında çatal olmadığı için çatan ile yemek yemek günahtır.                                                                                        
⁽⁸⁾Vahhabi: 18. Asır başlarında Arabistan’ın Necd bölgesindeki ortaya çıkan itikadî düşünce sistemi. Suudî Arabistan’ın rezmî mezhebi hâline gelmiştir.  Akıl yoluyla hüküm vermeyi kabul etmezler. Meteşâbih âyetleri tevil yoluyla açıklamayı yasak etmişlerdir.                                                                                                                                                            
⁽⁹⁾Asr-ı Saadet: ‘Saadet asrı’ demektir. İslam târihinde Hz. Muhammed’in (s.a.v.) hayatta olduğu döneme Asr-ı Saadet denir.                                                       
⁽¹⁰⁾bid’at: İslâmiyet’in aslında olmayan ve İslâmî delillere dayanmadan yapılan işler.                                                                                                                     
⁽¹¹⁾bid’at-i hasene: Faydalı bid’at.