köklü geçmişe sahip ülkelerinden biri olan, demokrasinin beşiği olarak adlandırılan Fransa’da haftalardır ‘Sarı Yelekliler’ eylemi var. Biz de dünya gündemini meşgul eden bu konuya, farklı bir noktadan yaklaşarak biraz kelam edelim istedik.
1789 Fransız Devrimi, sosyal ve politik olarak dünya tarihine en önemli geçen olaylardan birisidir. Ulusçuluk kavramının bu tarihten sonra ortaya çıkıp, çok Uluslu İmparatorlukların yerini Ulus Devletlere bırakması olayı, başta Osmanlı Devleti olmak üzere şanlı İmparatorlukların yıkılmasına yol açmış ve tarihin seyrini değiştirmiştir.
Avrupa’nın beşiği Fransa, bugün yeni bir ihtilal ile karşı karşıya. Görünürde akaryakıt fiyatlarına yansıtılan vergiye zam yapılması olaylar, aslında Fransa Devlet Başkanı Macron’un Avrupa Ordusunun kurulacağını açıklamasından sonra yaşanması son derece manidar. Başta Orta Doğu olmak üzere dünyanın her yerini karıştıran ABD’nin bu açıklamalar sonrası sokak eylemlerini teşvik ettiğini ileri sürülüyor. Türkiye’de ki Gezi Eylemleriyle büyük benzerlik gösteren olayların arkasında ki gücün ABD ve Trump yönetimi olması hiç şaşırtıcı değil. Bugün Avrupa’nın beşiğinde sokaklar cayır cayır yanıyor ve batı sözde endişeyle gelişmeleri takip ediyor. 1789’da dünya tarihinin değiştiği Fransa’da “Sarı Yelek” eylemleri nereye varacak hep birlikte göreceğiz.
FRANSA SOYKIRIMLARININ BEDELİNİ ÖDÜYOR
Fransa’nın geçmişi hiç iyi olaylarla hatırlanmaz. 1900’lü yılların başlarında Kuzey Afrika Ülkelerinden Cezayir’de akıl almaz mezalimlere imza atan, Cezayir Müslümanlarına soykırım uygulayan ve yıllarca Kuzey Afrika’yı sömüren Fransızlar, 100 yıl önce yaptıkları zulümlerin bedelini ödüyor. 100 yıl önce Fransızların soykırımına uğrayanların torunları bugün sokak olaylarının başrolünde yer alıyor. Yaptığı soykırım ve mezalimlerin bedelini ödeyen Fransa, çok yakın bir geçişe kadar Türkiye’ye ahkam kesiyordu ve bugün aynı manzaralarla karşı karşıya. Batı’nın kör ve sağır kesildiği Cezayir soykırımı çok acı bir olaydır. Bu vahşeti en iyi anlatan ise Libya eski Devlet başkanı Kaddafi’nin talimatıyla çekilen ve izlenme rekorları kıran Ömer Muhtar filmidir. Sizler de bu muhteşem eseri izleyerek Ceyazir’de Fransız soykırımı hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.
1789 FRANSIZ İHTLİLALİ
Fransız İhtilali sonucu Fransa İmparatorluğu devrilmiş ve yerine Fransa Cumhuriyeti kurulmuştur. Fransız İhtilali süresince şiddetli politik tartışmalar yaşanmış ve süreç Napolyon diktatörlüğü ile beraber doruk noktasına ulaşmıştır. Napolyon, Fransız İhtilali ile birlikte ortaya çıkan prensipleri Batı Avrupa ve ötesine taşımıştır. Liberal ve radikal fikirlerden etkilenen Fransız İhtilali, Çağdaş Tarih'in rotasını da değiştirmiştir. Fransız İhtilali sonucu monarşi yönetimlerinin gücü azalmış ve cumhuriyet ve liberal demokrasi yönetimlerine olan ilgi artmıştır. Fransız Devrim Savaşları'nın etkisi Karayipler ve Orta Doğu'ya kadar uzanmış ve birçok ulus bağlı olduğu imparatorluklardan ayrılmak için bağımsızlık mücadelesi vermiştir. Fransız İhtilali insanlık tarihinin en önemli olaylarından birisi olarak sayılır.
FRANSIZ İHTİLALİ'NİN SEBEPLERİ
Fransız İhtilaline sebep olan konular son derece karışıktır ve bugün bile tarihçiler arasında ciddi tartışmalar yapar. Yedi Yıl Savaşı ve Amerikan Bağımsızlık Savaşı sonrası Fransa yönetimi oldukça borçlandı ve finansal durumu düzeltmek adına birçok vergi getirdi. Tarımdaki kötü gidişat, Aydınlanma Çağı ile beraber gelen değişiklik talepleri 1789 États généraux'su Meclisi'nin toplanmasına sebep oldu. Fransız İhtilali'nin başladığı ilk yıl, États généraux (Genel Meclis) üyelerinin kontrolü ele alması, Temmuz ayında Bastille Baskını, Ağustos ayında İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi ve Versailles'e yürüyen kadınlar olaylarına sahne oldu. İlk etabın en merkezi noktası 1789 yılının Ağustos ayında gerçekleşti. Fransa'da feodalizm ve Eski Rejim'in eski kuralları ve ayrıcalıkları kaldırıldı.
Dış tehditler de Fransız İhtilali'ni şekillendirmede büyük rol oynadı. 1792'de başlayan Fransız Devrim Savaşları ile İtalya Yarımadası, Felemenk ülkeleri ve Ren Nehri'nin batısında kalan birçok bölge Fransa topraklarına katıldı. Fransa içinde de popüler kışkırtıcılık Fransa İhtilali'ni radikalleştirdi ve Maximilien Robespierre ve Jakobenler'ün yükselişi doruğa çıkmış oldu. 1793 ve 1794 yılları arası Kamu Güvenlik Komitesi tarafından Terör Dönemi süresince empoze edilen diktatörlük gıda ve diğer ürünlerde fiyat kontrol mekanizmasını getirdi, Fransa sömürgelerindeki kölelik sistemini kaldırdı, Fransız cumhuriyetçi takvimini kabul etti, dini figürler çıkarıldı ve böylece Fransa'da Hıristiyanlaşma'ya ket vuruldu ve yeni kurulan cumhuriyet sınır güvenliği konusunda ciddi önlemler aldı. Terör Dönemi'nde birçok sivil ise devrim mahkemeleri tarafından verilen kararlar sonucu infaz edildi. Bu rakamın 16 bin ila 40 bin arasında olduğu tahmin edilmektedir.
Thermidor Mukabalesi sonrası Direktuvar adı verilen yönetici konseyinin 1795 yılı itibari ile Fransa'nın kontrolünü ele aldı. Direktuvar'ın yönetimi şaibeli seçimler, borçların reddedilmesi, finansal istikrarsızlıklar, Katolik din adamlarına karşı kötü muamele ve ülke dışındaki önemli askeri fetihlerle şekillendi. Yolsuzluk suçlamaları ile Direktuvar, 1799 yılında Napolyon Bonapart'ın öncülük ettiği bir darbe ile feshedilmiştir. Napolyon Bonapart, popüler askeri başarıları ile Fransız İhtilali'nin kahramanı haline geldi, Fransa Konsüllüğü'nü kurdu ve daha sonra ilk Fransa İmparatoru olarak seçildi.