Türk tarihinin dönüm noktası olan, 751 yılında bugünkü Kırgızistan’ın Tanrı dağları eteğinde Özbekistan ve Kazakistan sınırındaki Talas şehrinde Abbasi İslam Orduları ile Çinliler arasında yapılan savaşta Türkler, Abbasî İslam orduları arasında yer alarak Çinlileri hezimete uğratmışlardı. Bu savaştan sonra İpek Yolu ile kültürün yayılması yoğunlaşmış ve ticaret gelişmişti.
Talas Savaşları ile ilgili Türk televizyonları içinde Devri Alem Belgesel TV program Ekibi olarak 3336 metre yüksekliğindeki Tanrı dağları zirvesinden geçerek, Talas’a gidip savaşların yapıldığı tarihi Ahlat şehri harabelerinde belgesel çekmiştik.
İKTAV Belgesel yayıncılık www.devrialem.tv olarak hazırladığımız Belgeseli Avrasya Gazeteciler Derneği www.agrt.net olarak ulusal ve bölgesel TV kanallarına kültür hizmeti olarak gönderdiğimiz belgeseli izlemek için bu lingi tıklayabilirsiniz:
TÜRK TARİHİ’NİN DÖNÜM NOKTASI TALAS’TAYIZ!
Orta Asya gezimizde Kazakistan’da ki çalışmalarımızı ve belgesel çekimlerimizi tamamlayarak, bu kez bir diğer Ata yurdumuz olan Kırgızistan’a geldik. Kırgızistan'n başkenti Bişkek'ten yola çıkıp bu kez Türk-İslam Tarihi için büyük önem taşıyan, Türklerin İslamiyete geçişlerinde büyük etken olan Talas Savaşları'nın yapıldığı ve Manas destanını yazarı Manas Ana'nın memleketi Talas'a gitmek için sabah erkenden yola çıktık.
380 km yolumuz Tanrı dağlarının zirvesinden geçti. Güneş doğarken dağın zirvesine çıkıp, 3300 metrelik zirvelerden geçerek belgesel çekimleri yaptık. Tarihi İpek yolu güzergahında olan bu yol deve boynu geçidinden geçiyor. Uzun bir yolculuktan sonra, tarihi Talas savaşlarını yapıldığı Talas’a geldik.
TÜRKLERİN İSLAMİYETE GEÇİŞİNİ SAĞLADI
Türk tarihinin dönüm noktalarından olan ve tarihimize Talas Savaşları'nın yapıldığı yer olarak geçen Talas da belgesel çekimleri gerçekleştirdik. Miladi 751 yılında Abbasi İslam Ordu'su ile Çinliler arasında, Talas yakınlarında Talas ırmağı kenarında savaş yaptılar.
Türkler Çinlilere karşı Abbasi İslam Ordu'su yanında savaşa katıldılar. 6 ay süren savaş da 100 bin kişilik Çin Ordu'sunun 50 bin askeri ölür, 20 bin asker esir düşerek Çinliler yenilir. Türk'ler bu savaştan sonra İslamiyeti kendi istekleri ile kabul eder ve Satuk Buğra Han önderliğinde İlk Türk İslam devleti olan Karahanlılar devletini kurarlar.
Talas savaşı sebep ve sonuçları itibari ile Türk-İslam tarihinde çok önemli yeri ve önemi vardır. Çinliler bu savaşı kazanmış olsalardı Anadolu ve Avrupa'yı işgal edeceklerdi. Talas Savaşları'nın yapıldığı Talas ovası ve ırmağı çevresinde ilk belgesel çeken ekip Devri Alem belgesel programı olarak kültür ve Zaferler tarihimize hizmet etmenin mutluluğu içindeyim. Talas nehri kenarı ve Talas ovalarında şehitlerimiz için Fatiha okuyup dua ettik. Kırgızların Manas destanını yazan Manas Ana’yı da anarak belgesel çekimlerimizi tamamladık.
TALAS SAVAŞI
Talas Muharebesi, 751 yılında bugünkü Kırgızistan sınırları içindeki Talas Nehri civarında, Abbâsîler ve müttefiki olan Karluklar ile Çinliler arasında yapılan ve 5 gün süren muharebe. Çin ordusunun yenilgisi ile sonuçlanan muharebe gerek Çin, gerekse Türk ve İslam tarihi açısından önemlidir. Parçalanan Türgişlerin “Kara Türgişler” grubu 742 de Çinlilerin desteğiyle Tumoça komutasında bağımsızlıklarını korudu.
Keş'teki (bugünkü Taşkent) Kara Türgişlerin sonraki hükümdarı Bahadır Tudun, Çinli komutan Kao Siyen Çe (ya da Gao Hsien-çı) tarafından 751'de öldürüldü ve bütün mallarına el konuldu. Şehri yağma edildi. Çinli komutan, hükümdar ile antlaşma yaptığı halde ona komplo kurmuştu.[kaynak belirtilmeli] Bu olaydan sonra kaçmayı başaran hükümdarın oğlu Araplardan yardım istedi.
Bu gelişmeden bir yıl önce Emevîler yıkılarak (750) yerlerine Abbasiler gelmişti. Ebu Hasan 745 yılında Emevîlerin Horasan valisi Nasr bin Seyyar’ı yenerek Horasan’dan çıkartmıştı. Bu olay Emevîlerden memnun olmayan Müslümanlar için bir kıvılcım oldu. Taşkent'in yardım istediği sırada Horasan Valisi olan Ebu Oğuzhan, Arap liderleri gibi düşünmedi ve komutanı Ziya bin Salih’i gönderdi.
Çin kaynaklarına göre, Çin ordusundaki Karluklar ve Yağmalar muharebe sırasında taraf değiştirerek Arapların tarafına geçti ve Çin ordusuna arkadan saldırdı. Bu muharebe ile birlikte matbaa ilk defa Çin dışına çıkmıştır. Bunun yanı sıra barut, kâğıt ve pusulayı da Araplar öğrenmişlerdir. Bu önemli buluşlar Avrupa'ya ise Avrupa ülkelerinin İslam dünyasına karşı düzenlediği Haçlı Seferleri ile geçmiştir. Bu bakımdan da Talas Savaşı'nın dünya tarihi için çok önemli bir yeri vardır. Türk tarihi için de önemi büyüktür. Türkler bu savaşta Müslümanlığı yakından tanıma fırsatı bulmuştur ve çoğu tarih kaynaklarında Türklerin Müslümanlığın kabul etmesi konusunda başlangıç noktasını oluşturur.