Büyük Hun İmparatorluğu: (M. Ö. 46-M.S. 48), Avrupa Hun İmparatorluğu: (M.S.374-M.S. 496), Ak Hun İmparatorluğu- Eftalitler (M.S. 390-M.S. 577), Göktürk Kağanlığı: (M.S. 552-M.S. 582), Doğu Göktürk Kağanlığı: (M.S.583-M.S. 630), Batı Göktürk Kağanlığı: (M.S. 583- M.S. 657), Toharistan Yabguluğu(Göktürklerin bir bölümü):(M.S. 630-M.S. 700), Hazar İmparatorluğu (Batı Göktürkler) (630-965), İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı: 681-744, Türgişler (Batı Göktürklerin bir bölümü) (717-766), Uygur Kağanlığı: 744-840, Karluklar: (766-840), Karahanlı Devleti (Karluklar ile Uygun Kağanlığının devamı): (840-1042), Peçenekler: (860-1091), Kıpçaklar-Kumanlar: (9-13. asır), Şirvanşahlar (Bu günkü Azerbaycan’da) (861-1538), Kansu Uygur Krallığı (Sarı Uygurlar) (905-1226), Karahoca Uygur Krallığı (Bu günkü Doğu Türkistan): (911- 1368), Salariler (Bu günkü Azerbaycan’da) ( 941-981), Revvadiler (Bu günkü Azerbaycan’da): (981-1040), Oğuz Yabguluğu: 950-1040), Gazne Devleti: (962-1187), Büyük Selçuklu Devleti: (1037-1187), Doğu Karahanlılar (1042-1211), Batı Karahanlılar: (1042-1212), Suriye Selçukluları: 1092-1117), Anadolu Selçukluları: (1092-1243), Kirman Selçukluları: (1092-1230), Harezmşahlar (Selçukluların Memlüklerinden Anuş Tegin): (1097-1231), Selçuklu’nun Suriye Atabeyliği: (1117-1154), Selçuklu’nun Musul, Halep atabeyliği (1127-1259), İldenizliler (Azerbaycan Atabeyliği): (1146-1259), Erbil Beyliği: (1146-1232), Fars Atabeyliği: 1147-1232), Irak Selçukluları: (1157-1194), Delhi Sultanlığı: (1206-1290), Karluk Devleti (Karahanlıların devamı): (1212-1300), Mengüçoğulları: (1072-1277), Çaka Beyliği: (1081-1098), Dilmaçoğulları Beyliği: (1085-1192), Çubukoğulları Beyliği: (1085-1092), Danişmendli Beyliği: (1092-1202), Saltuklu Beyliği: (1092-1202), İnaloğulları Beyliği: (1098-1183), Ahlatşahlar Beyliği: (1100-1207), Artuklu Beyliği: (1102-1408), Çobanoğulları (1227-1309), Memlûk Sultanlığı, (Burci Hanedan ise Çerkes memlûklerinden): (1250-1389), Delhi Sultanlığı: (1207-1526), Basarab Hanedanı: (1310-1627), Tuğluk Hanedanı: (1321-2398), Akkoyunlular: (1350-1507), Karakoyunlular: (1380-1469), Timur İmparatorluğu (Çağatay Hanlığı’na bağlı Türkleşmiş Moğollar): 1370-1507), Safeviler: (1502-1736), Afşar Hanedanı (Türkmenler): (1736-1802), Bakû hanlığı Azerbaycan’da: (1747-1806), Kaçar Hânedânı (İran’ta Türkmenler): (1782-1925), Karamanoğulları: (1256-1483), İnançoğulları Beyliği: (1261-1368), Sâhipataoğulları Beyliği: (1275-1342), Pervaneoğulları Beyliği (1277-1322), Tacettinoğulları Beyliği: (1303-1415), Alaiye Beyliği: (1293-1421), Eşrefoğulları Beyliği: (1280-1326), Menteşeoğulları Beyliği; 1280-1424), Karesioğulları Beyliği: (1297-1360), Candaroğulları Beyliği: (1299-1462), Osmanlı Devleti: 1299-1922), Germiyanoğulları Beyliği: (1300-1423), Hamitoğulları Beyliği: (1301-1423), Saruhanoğulları: (1302-1410), Aydınoğulları: (1308-1426), Tekeoğulları: (1321-1390), Dulkadiroğulları: (1339-1521), Ramazanoğulları: (1325-1608), Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti: (1381-1398).
GÜNÜMÜZDEKİ TÜRK CUMHURİYETLERİ:
1-Türkiye Cumhuriyeti (1923), 2- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti: (1983), Azerbaycan: (1991), Kazakistan (1991), Kırgızistan (1991), Özbekistan (1991), Tacikistan (*) (1991), Türkmenistan (1991).
(*) Tacikistan, bazı yazarlar ve devlet adamlarımız tarafından Türk Cumhuriyeti olarak kabul edilmemektedir. Türk Dünyası ile ilgili milletlerarası kuruluşlara dâhil edilmemektedir. Böyle bir ‘red’ fâhiş hatâdır. Tacikistan’ın bir Türk Cumhuriyeti olduğu, Târihten ve Günümüzden Türk Dünyası Esintileri genel başlığı altındaki bu sayfada, sonraki bölümlerde detaylı olarak açıklanacaktır.
GÜNÜMÜZDEKİ MUHTAR TÜRK CUMHURİYETLERİ:
Doğu Türkistan Muhtar Cumhuriyeti: (1955). Resmî unvanı böyle olmakla birlikte, Çin Halk Cumhuriyeti tarafından vilayet statüsünde yönetilmekte ve Müslüman Türk halkına esir muamelesi yapılmakta, zulmedilmektedir. Hâlen dünyada, halkı esâret altında yaşayan tek Türk yurdudur. Bu bölgeyi, Çinlilerin koyduğu ‘Sincan Özerk Bölgesi’ adı ile ananlar hatâ yapıyorlar. Sincan, Çince’de ‘yeni kazanılmış bölge’ anlamındadır. Doğu Türkistan, Çinliler için ‘yeni kazanılmış bölge’ olabilir. Fakat Türkler için ‘kadim Türk yurdu’dur.
Altay Muhtar Cumhuriyeti: (1991) SSCB’nin dağılması ile Rusya Federasyonu’na bağlı muhtar cumhuriyet olmuştur.
Balkar Muhtar Cumhuriyeti: (1991) Yukarıdaki gibi.
Çuvaşistan Muhtar Cumhuriyeti: (1991) Yukarıdaki gibi.
Dağıstan Muhtar Cumhuriyeti: (1991) Yukarıdaki gibi.
Gagavuzya Muhtar Cumhuriyeti: (1991) Moldavya’ya bağlı muhtar cumhuriyettir.
Hakasya Muhtar Cumhuriyeti: (1991) SSCB’nin dağılması ile Rusya Federasyonu’na bağlı muhtar cumhuriyet olmuştur.
Karaçay Muhtar Cumhuriyeti: (1991) Yukarıdaki gibi.
Karakalpak Muhtar Cumhuriyeti: (1991) Özbekistan’a bağlıdır.
Nahcivan Muhtar Cumhuriyeti: (1991) Azerbaycan Cumhuriyeti’ne bağlı muhtar cumhuriyettir.
Tataristan Muhtar Cumhuriyeti: (1991) SSCB’nin dağılması ile Rusya Federasyonu’na bağlı muhtar cumhuriyet olmuştur.
Tuva Muhtar Cumhuriyeti: (1991) Yukarıdaki gibi.
Yakudistan: (1991) yukarıdaki gibi.
HERHANGİ BİR İDARÎ YAPISI OLMAYAN TÜRK TOPLULUKLARININ YAŞADIĞI BÖLGELER
Balkanlar ve Avrupa Türkleri, Arnavutluk'taki Türkler, Batı Trakya Türkleri, Bulgaristan Türkleri, Finlandiya Türkleri, Karaim Türkleri, Kosova Türkleri, Bosna'daki Türkler, Sancak Türkleri, Makedonya'daki Türkler, Romanya'daki Türkler, Afganistan, Suriye, Irak ve Türkmensahra Türkmenleri, Ahıska Türkleri, Yugurlar İran’da ve İran Azerbaycan’ında yaşayan Türkler, Rusya’nın ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin değişik bölgelerinde yaşayan Türkler, Kosova ve Arnavutluk’ta yaşayan Türkler, İşçi olarak gittikleri ülkenin vatandaşlığına geçen ve oralarda yerleşen Avrupa Türkleri.