Prof. Dr. SÂDIK K. TURAL (Devam)
17-19 Mayıs 2000 târihinde, Bulgaristan’ın Şumnu şehrinde ‘Balkanlarda Kültürel Etkileşim ve Türk Mîmârisi’ adlı Türkiyeli ve Balkan devletlerinden katılan 60 bilim adamıyla milletlerarası sempozyumu düzenledi. Toplantılarda sunulan bildirilerin tamamını, Türkçe, Bulgarca iki ciltlik kitaba dönüştürdü. Güneydoğu Anadolu ve Arap dünyasındaki Türk varlığının ve kültür izlerinin, bilimlik zeminde konuşulmasını sağlamak üzere, 24-28 Ekim 2000 tarihlerinde, Hatay’da 29 yabancı ve 33 yerli ilim adamının katılımıyla ‘Orta Doğuda Osmanlı Dönemi Kültür İzleri milletlerarası Bilgi Şöleni’ni gerçekleştirdi. Arapça, İngilizce özetlerle birlikte bu toplantının bildirilerini iki cilt hâlinde yayınladı. Sâdık Tural, 1995’ten îtibâren Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı tarafından yönlendirilen ve Türkiye’den 470, Türk Cumhuriyetleri ile topluluklarından 168 kişinin çalıştığı, her biri 600’er sayfalık, 33 ciltlik bir külliyat olması plânlanan Türk Dünyâsı Edebiyatı Projesi’nin başkanlığını üstlendi. Türk Dünyâsının yazarlarının ortak kataloğu olarak düşünülen ‘Türk Dünyâsı Edebiyatçıları Ansiklopedisi’, ‘Edebiyat Kültür Kavramları ile Terimleri Ansiklopedik Sözlüğü’, ‘Türk Dünyâsı Edebiyatı Antolojisi’, ‘Türk Dünyâsı Edebiyatı Târihi’ olarak bölümlenen büyük projedeki eserlerin ilk beş cildinin basılmasını sağladı.
Ermeni Meselesi konusunda bir araştırma yaparak, Esenboğa baskını sonrasında protesto için kendisini yakan Artin Penik’in konuşmalarını da içeren bir yoğun disk (CD) hazırladı, Türkçe, İngilizce, Almanca, Rusça olarak çoğaltılmasını sağladı (2001).
‘Dünyânın somut olmayan kültürel mirası’ projeleri içinde UNESCO Merkezi (Paris) tarafından ‘Meddahlar ve Yaygın Meddahlık’ konulu bir saatlik bir yoğun disk (CD) hazırlattı; metin yazarı ve danışman olarak görev aldığı proje, UNESCO Türkiye Millî Komisyonu ve UNESCO Merkezi tarafından kabul edildi (2002). Mayıs 1996’da UNESCO Millî Komisyonu ‘Yönetim Kurulu Üyeliği’ne ve oradan da ‘Kültür Komitesi Başkanlığı’na seçildi.
Sâdık Tural, ‘Zamanın Elinden Tutmak’ adlı eseri ile Türkiye Millî Kültür Vakfı Ödülü (1982), KASD (Kayseri Sanatçılar Derneği) Ödülü (1983) ‘ne lâyık görüldü. Manas’ın 1000. Yılı münâsebetiyle, Türkiye ve Bişkek’te yapılan ilmî toplantılardaki, Türk Heyeti Başkanlığı ve kutlamalardaki diğer katkıları için, Kırgızistan Devlet Ödülü’nü aldı (1995). Türk kültürü ve edebiyatı konusunda yaptığı çalışmalardan dolayı, Türk Ocakları Genel Merkezince ‘Prof. Dr. Osman Turan Türklük Araştırmaları Armağanı’ (Nisan 1996) verildi. Türk Dünyâsında edebiyat biliminin zenginleşmesine hizmetlerinden dolayı, Kazakistan Bilimler Akademisi tarafından, ‘Akademiker Kültür Profesörü Ödülü’nü aldı ve ‘Akademi Üyeliği’ne seçildi (Kasım 1996). Akademinin dâveti üzerine, ilk Türkiyeli üye olarak, beratını Almatı’daki törenle aldı. Türkmenistan Bilimler Akademisinin İlmî Kurulu tarafından, 22 Mayıs 1997’de ‘Şeref Üyeliği’ ve ‘Akademik Profesör’ unvanı verildi; Aşkabat'taki berat ve nişan merâsimine bizzat katıldı. Kırgızistan (Bişkek) ÇU Üniversitesi tarafından, ‘Hürmetli Profesör’ unvanı ve beratı, 4 Kasım 1997 günü, Rektör Prof. Dr. Sultan Mambetgaliev tarafından, Ankara'da verildi.
Sâdık Tural'a ‘Şeref Üyeliği’ verilmesini kararlaştıran Kırgızistan Milletlerarası Cengiz Aytmatov Akademisi adına üyelik beratı, 20 Kasım 1997 günü, Ankara'da, Başkan Prof. Dr. Akademik A. Akmataliev tarafından tevdi‘ edildi. 26 Nisan 1999 târihinde, Azerbaycan Bakü-Asya Üniversitesi Rektörlüğü tarafından ‘Fahrî Doktor’ unvanı verildi. İpek Yolu Vakfı Yönetim Kurulu tarafından, 5 Temmuz 1999 günü, Antalya'da, ‘İpek Yolu Hizmet Ödülü’ ile ‘İpek Yolu Vakfı Onur Üyeliği Plâketi’ verildi. A.M.D.A. (Assocation of the Medical Doctors of Asia)’nın ‘Şeref Üyeliği’ne seçildi (Ağustos 1999). Eylül 1999’da Motif Halk Oyunları Eğitim Derneği/Vakfı’nca, Geleneksel Motif Halk Bilim Ödülleri’nin ‘Halk Bilim Hizmet Ödülü’ ve beratı verildi. 19 Aralık 1999’da, Türk Folklor Araştırmaları Kurumu tarafından ‘İhsan Hınçer Türk Folkloruna Hizmet Ödülü ve Şeref Belgesi’ne lâyık görüldü. 29 Mayıs 2000 târihinde, Türk Dünyâsına yaptığı hizmetler dolayısıyla, Kazakistan Cumhuriyeti, Kazakistan Bilimler Akademisi tarafından, ‘Mustafa Çokay Devlet Şeref Ödülü’ (altın madalya) ve beratı ile Abılay Han Dünyâ Dilleri ve Devletlerarası İlişkiler Üniversitesi tarafından ‘Şeref Profesörü’ (Profesör Kurmetti ) unvanları, iki ayrı törenle verildi. “Kırgızistan Devleti Millî Devlet Üniversitesi” 2 Ekim 2000 târihinde Bişkek’te yaptığı bir törenle “Fahrî Profesörlük: Ardaktuu Profesörü” unvanı beratı ve cübbesi verildi. İLESAM’ın yedi kurucusundan biri ve iki dönem yönetim, bir dönem denetim, hâlen Haysiyet Kurulu Üyesi; Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü ile Gazi Üniversitesi bünyesindeki Türk Kültürü ve Hacı Bektaş-ı Velî Araştırma Merkezi’nin Bilim Kurulu Üyesi; Gazi Üniversitesi TÖMER’in Kurucu Başkanı, KİKTAV (Kırıkkale İlini Kalkındırma Vakfı)’ın Yönetim Kurulu Üyesidir. Tural, Yurt içinde ve dışında yetmişi aşkın teşekkür plâketi aldı. Üç yüzün üzerinde makale, bilimlik bildiri ve değerlendirme yazısının büyük bir kısmı çeşitli eserlerin ve dergilerin bünyesinde yer alarak basıldı. Sadık Tural, kendi adıyla on iki, müşterek on üç, toplam yirmi beş adet esere imzasını koydu. Prof. Dr. Sadık Tural, merhum Nihad Akay’ın kızı Uzman Dr. Dicle Hanım ile 1974’te evlendi. Oğulları da akademisyenliği seçti ve iç mimarî doktorası yapmaktadırlar.
(BİTTİ)