Arılar... Tâbiatın bir mucizesi, muhteşem bir armağanı.. Ve bal… Arının insanoğluna, sağlığı, iyi beslenmesi ve ağız tadı için eşsiz bir gıda... Cenâb-ı Allah’ın sonsuz mucizelerinden biri...
Arılar 20 milyon yıldır bal üretiyor. İnsanlık, belki de var olduğundan bu yana bal tüketiyor.
Arı, çiçeklerden topladığı nektarı, salgıladığı bazı enzimlerle işler, dayanıklı, yoğun ve yüksek besin değeri içeren bir gıda maddesine... bala dönüştürür.
Arı, kursağını bir defa doldurmak için, mesela yonca çiçeklerinden yaklaşık 1.500, 1 gram bal üretmek için ise yaklaşık 180.000 ziyaret yapar.
1 kg bal üretmek için, bir arının, dünyanın çevresini 6 defa dolaşacak kadar uçması gerekir.
Üstelik arlar, bunu yaparken, tabîi hayatın devam etmesine vazgeçilemez bir katkıda bulunurlar; Bitkilerin çoğu, arılar sâyesinde tozlaşarak üreyebilmektedir.
Öte yandan bal, üstün besleyici özelliğinin yanısıra, yapısında güçlü antibakteriyel özellikler de taşır.
Bugün, pek çok ülkede, hastalıkları arı ürünleriyle tedaviyi amaçlayan merkezler kurulmakta ve yaygınlaşmaktadır.
Meyve suyu, çay, süt gibi sık tükettiğimiz içecekleri tatlandırmak için; şeker yerine, vitamin ve mineral açısından daha zengin, sindirimi daha kolay ve tabii bir besin olan bal kullanılabilir.
BALLI İÇECEKLER
Ballı süt
Malzeme: 1 fincan süt, 1 tatlı kaşığı süzme bal
Hazırlanışı: Ilık süt fincana dökülür ve üzerine 1 tatlı kaşığı bal ilave edilip, tamamen eriyene kadar karıştırılır.
Balın süt ve süt ürünleri ile karıştırılması öksürük ve boğaz hastalıklarına karşı, bilinen en eski korunma yöntemlerinden biridir. Balın tatlı, sütün ise yumuşatıcı özelliği güne dinç bir şekilde başlamanızı sağlayacaktır. Ballı süt ayrıca tokluk hissi de verir.
Bal doğal bir enerji kaynağı ve pek çok hayatî faktörü içeren bir gıda olarak çocuk beslenmesinde bir yaşını tamamladıktan sonra çok önemli rol oynar. Sütü tatlandırmak maksadıyla bal kullanılması çocukların hem bal hem de süt tüketimini kolaylaştırdığı için faydalıdır. Çocuklara yalnız süt yerine ballı süt içirilmesinin kansızlığı ve kabızlığı önlemeye yardımcı olduğu ve sindirimi kolaylaştırdığı bilinmektedir. Ancak balın mineral içeriğinden daha fazla yararlanabilmeleri için çocukların, süte katılmaksızın da bal yemeleri gereklidir.
Tarçınlı ballı ıhlamur
Malzeme:1 kaşık toz tarçın, 1 tatlı kaşığı bal, Kurutulmuş ıhlamur
Hazırlanışı: Ihlamuru sıcak suda 5 dakika bekletin. Fincana bir tatlı kaşığı bal ve bir miktar tarçın ekleyin.
Tarçın ve balın antiseptik ve antibakteriyel özelliği ve ıhlamurun sâkinleştirici etkisi ile bu içecek soğuk algınlığında ve boğaz ağrılarında, rahatlatıcı, direnç artırıcı olarak tüketilebilir.
Ballı zencefilli limonata
Malzeme: 4 limon, 1 çay kaşığı toz zencefil, 6 adet taze nane yaprağı, 1 çay bardağı bal, 5 su bardağı yâni 1 litre su
Hazırlanışı: Limon kabuklarını sebze soyacağı veya keskin bir bıçakla, limonun beyaz kısimlârına girmeden soyun. Limonların suyunu sıkın. Balı, nane yapraklarını ve limon kabuklarını mutfakrobotuna atıp iyice parçalayın. Limon suyuna, toz zencefili ve mutfak robotundan geçirilen karışımı ilâve edip, iyice karıştırın, on dakika kadar bekletin. Karışımı süzün, beş bardak su ilave edip karıştırın. Buzdolabında soğuttuktan sonra, tekrar karıştırarak servis yapın. Zencefilin dibe çökmemesi için içerken de karıştırılması tavsiye edilir.
C vitamini açısından zengin olan limon; mideyi rahatlattığı, spazm ve bulantılara iyi geldiği bilinen, aynı zamanda antiseptik özellik gösteren zencefil ve baldan hazırlanan bu içecek, soğuk algınlığı hallerinde vücudun direncini artırmasına ve daha hızlı toparlanmasına yardımcı olur. Bu içecek, soğuk algınlığı hallerinde ılık olarak tüketilmelidir.
BAL HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER:
* Bal; vitaminler, enzimler, mineraller, aminoasitler ve daha pek çok hayatî elementi içerir. Bu, balı şekerli ürünlerden ayıran en belirgin özelliktir. Bal, binlerce çiçeğin, bitkinin besleyici değerlerini ve şifasını taşır. Antioksidan ve antibakteriyel özelliğiyle, vücudun direncini güçlendirir.
* Gerçek bal sahtesinden nasıl ayrılır?
Kıvamına veya rengine bakarak, koklayarak, hatta tadarak balın gerçeğini sahtesinden ayırt etmek neredeyse imkânsızdır. İleri teknoloji ile donatılmış laboratuvarlarda, tecrübeli uzmanlarca yapılacak analizler, gerçek balın sahtesinden ayırt edilmesini sağlar.
* Süzme bal hem sağlıklı, hem avantajlıdır. Balın petek halinde olması, onun gerçek bal olduğunu ispat etmez. Kovan yakınına konan şeker şurubu ve benzerlerinin arılar tarafından bala dönüştürülmesi ile de petek bal elde edilebilir. Bunlar çiçeklerin, bitkilerin, tadını, şifasını içermezler. Her bir peteğin, tek tek analizi de pratikte imkânsızdır. Daha sağlıklı bal tüketmenin yolu, güvenilir bir markanın süzme balını tercih etmektir.
* Niçin bal tüketmeliyiz?
Bal, hem besin değeri hem insan sağlığına katkıları bakımından, tabiî gıdaların önde gelenidir. Sağlıklı ve doğru beslenmenin, günlük enerji ve vitamin ihtiyacımızı doğal biçimde karşılamanın en iyi yollarından biridir.
* Balda zararlı madde olur mu? Nasıl anlaşılır?
Balın tabiatında zararlı madde yoktur. Ancak arıcıların bilinçsiz ilaç kullanımı, bazen balda dünya standartlarının üzerinde kalıntı bulunmasına sebep olabilir. Bu tür zararlı veya yabancı maddelerin tespiti, ancak ileri teknoloji ile donatılmış laboratuvarlarda yapılacak detaylı analizlerle mümkündür.
* Gerçek bal bozulmaz, kristalleşebilir. Bu, bozulduğu anlamına gelmez. Kristalleştiği haliyle de tüketilebilir; besin değerini kaybetmez. Benmari usulü ısıtmak, kristalleşmenin çözülmesi için yeterlidir. Sahte bal ise kristalleşmez.
Bal: Çocuklar İçin mutlaka! Ama bir yaşından sonra…
Vitamin, besin ve enerji değerleriyle bal, çocuklar için önemli bir gıdadır. Bedenlerinin gelişimlerine katkı sağlar, enerji ihtiyaçlarını karşılar, dirençlerini artırır. Ancak uzmanlar, bir yaşından küçük çocuklara bal yedirilmemesini tavsiye etmektedirler.