Yaşı, yüz yılı aşan Türk Yurdu Dergisi’nin son baskısı, Aralık 2023 tarihî itibariyle “CUMHURİYETİMİZİN 100. YILINDA TÜRK DIŞ POLİTİKASI ÖZEL SAYISI” olarak yayınlandı.
Osmanlı-Türk Cihân Devleti’nin en karmaşık, en sıkıntılı ve dünyanın, üzerimize en acımasız bir şekilde geldiği günlerde yayın hayatına başlayan Türk Yurdu Dergisi, Türklüğe hizmet etme anlayışını yegâne temel kabul ederek, tam yüz on iki senedir mücâdele vermektedir.
Bu sebeple; temel ilkesi, “Türk Milliyetçiliği” olmuştur. Gerek Osmanlı Devleti içinde ve gerekse Rusya ve Türkistan’da ortaya çıkan ve esas olarak da Gaspıralı İsmail Bey tarafından dillendirilen “dilde, fikirde, işte birlik’ düşüncesi, çok zor şartlarda da olsa, müşterek kabul görmüş, zamanın münevverleri tarafından yepyeni bir hareket olarak faaliyete geçirilmiştir.
Çöküntüye doğru giden koskoca imparatorluk içinde, azlık zümrelerin ırkçılığa varan milliyetçilik anlayışlarını müteakip anayapıdan ayrılmaya başlamaları, asıl unsur olan Türk’ün kendine gelmesini de sağlamıştır.
Diyebilirim ki, imparatorluk çökmüş ammâ, Türklük, bu sâyede yeni bir çehre ve dirilişle ayağa kalkmaya başlamıştır.
Bu sebeple; milliyet düşüncesine dayalı ilk cemiyet, 25 Aralık 1908’de “TÜRK DERNEĞİ” adıyla kurulmuş ve bu dernek de, “Türk Derneği Dergisi” adıyla bir dergi yayınlamaya başlamıştır.
İşte, Türk Yurdu Dergisi; o derginin bugüne ulaşmış hâlidir diyebiliriz.
Türk milliyetçiliği düşüncesini müesseseleşmesi, Türk Yurdu Cemiyeti’nin kurulmasıyla devam etmiştir. Türk Yurdu Cemiyeti ise, 18 Ağustos 1911 tarihinde, Mehmet Emin (Yurdakul), Ahmet Hikmet (Müftüoğlu), Hüseyinzâde Ali, Akil Muhtar, Yusuf Akçura tarafından kurulmuştur.
Mehmet Emin Yurdakul, Türk Yurdu Cemiyeti’nin kuruluşundan bir süre sonra, cemiyet adına bir dergi çıkarmayı düşünmüşse de, kendisinin Erzurum Valiliği’ne atanması üzerine bunu, Yusuf Akçura Bey üstlenmiştir.
Şunu hatırlatmakta fayda vardır ki; Türk Yurdu Dergisi, bu zorlu zamanlarda kurulan Türk Yurdu Cemiyeti’nin yayın organı olarak 24 Teşrîn-i sânî 1327 (07 Aralık 1911) tarihinde on beş günlük fâsılalarla/onbeş günde bir, 32 sayfa olarak İstanbul’da çıkarılmaya başlanmıştır.
İlk sayasından itibaren, Türk milletinin sosyo-kültürel değerlerini millî bir bakış açısıyla ele alarak yayınlanan TÜRK YURDU DERGİSİ, hiçbir tâviz vermeden, aynı istikamet üzre bugüne ulaşmış/ulaştırılmıştır.
Bu büyük dâva, o günden bugüne kadar devam edegelmiş ve temennimiz odur ki, devam edecektir.
Yâni; bugünün tarihi itibariyle TÜRK YURDU DERGİSİ, 112. yaşını bitirmiş ve 113. yaşına girmiş bulunmaktadır. Kutlu olsun!..
(Türk Yurdu Dergisi’nin ilk sayısının dış kapağı [24 Teşrin-i sanî 1327 (7 Aralık 1911)
Geçen 112 senelik zaman içinde -ben dâhil- dergide kimler yazmamış ki!..
Türk Milliyetçiliği’ni gaaye seçen yüzlerce fikir, ilim ve sanat adamı, bu derginin sayfalarından bütün Türk Dünyası’na hitap etme imkânına kavuşmuş ve Dünya Türklüğü’nün birbirinden haberdar olması sağlanmaya çalışılmıştır.
Ahmet Ferit Tek, Mehmet Emin, Yusuf Akçura, Celâl Sahir, Rıza Tevfik, Hüseyin Cahit Yalçın, Ziya Gökalp, Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Ömer Seyfettin, Necip Asım, Mehmet Fuat, Ali Canip, Hasan Ferit Cansever, Osman Turan, Osman Yüksel Serdengeçti, Sadettin Bilgiç, Emin Bilgiç, Osman Turan, Hamdullah Suphi Tanrıöver, Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, İbrahim Kafesoğlu, Hüseyin Nihal Atsız, Necip Fâzıl Kısakürek, Arif Nihat Asya, Yavuz Bülent Bâkiler, Nuri Gürgür, Çağatay Özdemir, Necmettin Sefercioğlu, Galip Erdem, Alparslan Türkeş, Necmettin Hacıeminoğlu, Dilaver Cebeci, Abdülhak Şinasi Hisar, Orhan Türkdoğan, Yücel Halacoğlu, Orhan Arslan...ve daha nice kalem erbabı, O’nun sayfalarında boy göstermişlerdir.
Başlangıçta da ifade ettiğim gibi, TÜRK YURDU DERGİSİ, son sayısını, “CUMHURİYETİMİZİN 100. YILINDA TÜRK DIŞ POLİTİKASI”na tahsis etmiş ve okur olarak da bizleri, 345 sayfalık koskocaman bir eserle buluşturmuştur.
Bu sayının TAKDİM’inde, Prof. Dr. Mehmet Âkif Okur, şu önemli bilgileri veriyor:
“Cumhuriyetimiz, alevden son dalgaları Sakarya sahillerini yalayan bir büyük yeryüzü yangınının külleri üzerinde kuruldu. Tarihî macerasının ilk yüz yılını; insanlığın hafızasındaki en büyük yıkım ve yeniden inşa süreçlerine, hayatın her alanındaki benzersiz dönüşüm ve yeniliklere şahitlik edilen bir çağda tamamladı. Türk Yurdu Dergisi bu önemli dönüm noktasını, geçtiğimiz asrın muhasebesini yaparken geleceğin ufuklarını tarayan özel bir yayın programıyla düşünce dünyamızda ebedîleştiriyor. Türk milliyetçiliği fikir tarihi açısından anlamı zamanla daha iyi anlaşılacak bir geçmiş-gelecek köprüsü, özenle işlenmiş sütunlar üzerine kuruluyor.
Editörlük görevini üstlenme bahtiyarlığına eriştiğim “Türk Dış Politikası Özel Sayısı”, bu değerli serinin bir parçası. Elinizdeki hacimli cilt, Türk dış politikasının yakın ilgi alanındaki coğrafya ve ilişkilerin kapsadığı geniş çerçeve gözetilerek planlandı. Literatürümüze önemli katkılar sunacak bu çalışma; Türk Yurdu’nda daha önce de kalem oynatmış olanlar ile ilk kez bir araya geleceğimiz hocalarımı, meslektaşlarımı, öğrencilerimi buluşturuyor…”
Muhakkaktır ki, böylesine hacimli bir derginin yazarlarının kimler olduğu ve eserlerinin/makalelerinin başlıklarının da ne olduğu, okurlar tarafından bilinmesi gerekir.
Öyleyse, (sırayla) arz edeyim:
“Prof. Dr. Mehmet Âkif Okur (Takdim), Prof. Dr. Mehmet Öz (Yine, Yeniden, Yeni Anayasa Tartışmaları Üzerine), Prof. Dr. Mehmet Âkif Okur (Cumhuriyetimizin Yüz Yıllık Yolculuğundan “Türk Eli”ne: Türk Dış Politikasının Ufkunda Yeni(den) Bir Dünya Mümkün mü?), Prof. Dr. Cezmi Eraslan ‘Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türk Dış Politikası: Temel ilke ve Meseleler), Prof. Dr. Yusuf Sarınay (Atatürk’ün Diplomasi Zaferi: Hatay’ın Ana Vatan’a Katılması), Dr. Esat Öz (Türkiye’nin Dış Politika Gündemi, Batı ve Batıcılar: Eleştirilerin Bir Eleştirisi), Doktor Adayı Enes Bahadır Kızak (Soğuk Savaş Yıllarında Türk Sağının Dış Politikaya Bakışı ve Anti- Emperyalizm Meselesi Üzerine Gelen Değerlendirme ‘1960-1980), Doç. Dr. Mustafa Onur Tetik (Türk Millî Kimliğinde Değişimin Uluslararası Politikası (2002-2023), Prof. Dr. Mehmet Emin Çağıran (Türkiye’nin Uluslararası Hukuk Politikası Üzerine Bâzı Değerlendirmeler), Prof. Dr. Çağla Gül Yesevi (Türk Devletleri Teşkilâtı: Birlikte Daha Güçlüyüz), Dr. Turgay Düğen (Türk Dış Politikasında Türkistan ve Türk Devletleri: “Vazaifi Mahsusa”dan Türk Devletleri Teşkilâtı’na), Dr. Bahar Özsoy (Türkiye’nin Türk Dünyası İle İlişkileri), Doç. Dr. Orhan Karaoğlu (Türk Dış Politikası Açısından Türkistan’da ABD-Çin-Rusya’nın Jeopolitik Rekabeti), Prof. Dr. Alaeddin Yalçınkaya (Türkiye-Kazakistan İlişkileri), Dr. Figen Aydın (Kazakistan’a Yönelik Türk ve Çin Dış Politikaları: Kimlik ve Jeopolitik Ekseninde Bir Analiz), Dr. Orkhan Valiyev (Cumhuriyet Dönemi Türkiye-Azerbaycan İlişkileri), Prof. Dr. Soyalp Tamçelik (Türk Dış Politikasında Kıbrıs: Günümüzün Petropolitik Çerçevesinde Değerlendirmesi), Prof. Dr. İsmail Şahin (Türk Dış Politikası ve Türk Dünyası Açısından KKTC ve Doğu Akdeniz), Prof. Dr. Selçuk Duman (Cumhuriyet Dönemi Türkiye-ABD İlişkileri), Dr. Özge Yavuz (Cumhuriyet Dönemi Türk-Amerikan İlişkilerinin Değerler-Çıkarlar Perspektifinden Değerlendirilmesi), Dr. Mehmet Çağatay Abuşoğlu ( Türk-Amerikan İlişkileri), Arş. Gör. Mustafa Şahin (Türkiye-ABD İlişkilerinde Tarihi Eşik: Amerikan Ambargosunda Resmî Belgeler Işığında Beklentiler ve Sonuçlar), Dr. Kürşad Güç (Gerilim ve İşbirliği Ekseninde Cumhuriyet Dönemi Türk-Rus İlişkileri), Arş. Gör. Alperen Kürşad Zengin (Yeni Dünya Düzensizliği: Türk(iye)-Rus(ya) İlişkilerinde Akıllı Uyum ve Esnek Rekabet), Prof. Dr. Abdürreşit Celil Karluk (Cumhuriyet Döneminde Türk-Çin İlişkileri), Doktor Adayı Emre Kartal (Yeni Çin Seddi: Çin Halk Cumhuriyeti’nin Türkiye’nin Kıbrıs, Terörle Mücâdele ve Suriye Politikalarına Karşı Yaklaşımı), Doç. Dr. Mehmet Cem Oğultürk (Türk Dış Politikası ve Balkanlar), Doç. Dr. Ali Hüseyinoğlu (1923 Lozan Barış Antlaşması ve Azınlık Yaşamlarının 100. Yılında Batı Trakya Türkleri: Dün, Bugün ve Yarın), Doç. D. Furkan Kaya (Tarihsel Süreçte Türk Boğazlarının Jeopolitiği), Doktor Adayı Hüseyin Faruk Şimşek ( İş Birliği ve Rekabet İkileminde Türkiye-İran İlişkileri ve 2. Karabağ Savaşı), Dr. Hamza Yavuz (Cumhuriyetin 100. Yılında Türkiye-İsrail-Diaspora İlişkileri Üzerine Değerlendirmeler), Doç. Dr. Sami Kiraz (Türk Dış Politikası ve Suriye İç Savaşı), Doktor Adayı Fatih Dağ (Cumhuriyet Döneminde Türkiye-Mağrip İlişkileri: Tarihî ve Güncel İlişkilerin Analizi), Doktor Adayı Tuğrul Oğuzhan Yılmaz (Cumhuriyet Dönemi Türkiye-Afrika İlişkilerinin Kısa Tarihçesi), Dr. Seda Güler (Uluslararası İlişkilerde Kültürel Hegemonya ve Karşı/Alternatif Akışlar: Türk Dizi Örneği), Doktor Adayı Salih Karaduman (İmparatorluk’tan Cumhuriyet’e İhmal Edilen Bir Örnek Olarak Ahmet Cevdet Paşa’da Türk Dış Politikasının Sürekliliği), Dr. Arş. Gör. Cavit Emre Aytekin (Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. Yılında Arabuluculuk Diplomasisi: Geçmişten Günümüze Bir Bakış), Doktor Adayı Bilal Emre Biral (Türkiye’nin Arabuluculuk Faaliyetleri), Dr. İlkut Taha Taslı ( Türk Dış Politikası ve Terörle Mücâdele: Geçmişten Kesitler-Geleceğe İşaretler), Prof. Dr. Timuçin Kodaman-Dr. Hasan Mesut Önder (Türk Dış Politika Yapım Sürecinde Siyasi Müşteri Mit İlişkisi), Doktor Adayı Erhan Sırt (Cumhuriyet Döneminde Türkiye’nin Çok Taraflı İş Birliklerinin Kalkınma İş Birliği Bağlamında Değerlendirmesi).
Türk Milliyetçiliğinin, Türk kültür, medeniyet ve sanatının bu uzun soluklu, üstün nitelikli ve Türk fikir dergiciliğine öncü olarak da kıymetli bir numune teşkil eden TÜRK YURDU DERGİ’sine daha nice başarılı ilmî yayınlar ile, ondan istifade etmesini bilen pırıl pırıl, ilim âşığı nesiller diliyorum.