Antlaşma, 24 Temmuz 1923 târihinde Türkiye Cumhuriyeti ile Fransa, İngiltere, Rusya, İtalya, Japonya ve (ABD) Amerika Birleşik Devletleri’nden oluşan İtilâf Devletleri imzalanmıştı. ABD senatosu, Antlaşmayı 18 Ocak 1927 târihinde yaptığı toplantıda reddetti.
Lozan Antlaşması’nın önemli maddeleri:
* Karaağaç Yunanistan’a bırakıldı.
* Karadeniz’den Akdeniz’e kadar Türkiye, Bulgaristan ve Yunanistan sınırları, Türkiye’ye verilen Gökçeada ve Bozcaada ile Yunanistan’a verilen Limni, Midilli, Sakız ve Sisam Adaları, İstanbul ve Çanakkale ve Boğazları’nda 15 kilometre derinlikteki bir şerit, askerden arındırılacak.
* Rodos ve On İki Ada İtalya’ya verildi.
* Kapitülâsyonlar kaldırıldı.
* Azınlık hakları, Milletler Cemiyeti’nin kefâletine bağlandı.
* Türkiye’nin 15 milyon altın tutarındaki borcu, 37 yıl içerisinde ödenmek üzere takside bağlandı.
* Türkiye ile Yunanistan arasında Ahâli Mübâdelesi konusunda anlaşmaya varıldı.
İkinci tur görüşmelere, 23 Nisan 1923’te başlandı. Görüşmeler 23 Temmuz 1923 tarihinde sona erdi. İkinci bölümde:
* Türkiye’ye kabotaj hakkı tanındı.
* Türkiye’de Müslüman olmayan ve Rumlar, Yahudiler, Ermeniler olarak gruplandırılan azınlıklara, kendi vatandaşlarına tanıdığı hakları vermeyi kabul etti.
TBMM, 23 Ağustos 1923 tarihinde dört ayrı kanunu kabul ederek Lozan Antlaşması’nı onayladı.
Konferans sona erdiğinde İngiltere’nin temsilcisi Lord Curzon, İsmet Paşa’ya şöyle hitap etti: ‘Burada istediklerinizi bizden aldınız. Fakat ülkenize döndüğünüzde, bir şeyler yapmak isteyecek, para bulamayacaksınız. Tekrar bize gelip para istediğinizde, Lozan’da verdiklerimizin hepsini sizden geri alacağız !
İmzalandığı tarihten bu yana Türkiye’de; Lozan’ın Zafer mi Hezimet mi olduğu tartışılmıştır. Lozan’da karşı grupta bulunan ülkelerin Türkiye aleyhine olacak birçok teklifin reddedilmiş olması, başarı olarak kabul edilebilir. Buna karşılık; Ege Adaları ve Musul konusunda verilen tâvizler, aleyhimize olmuştur. Toprak kaybına yol açan başarısızlıkların, o günün şartları içerisinde alınabilecek en iyi sonuçlar olduğunu iddia etmek hayli zordur. Kapitülâsyonların kaldırılması ve Kabotaj hakkının elde edilmesi ise, başarı olarak değerlendirilmelidir. Zaman içerisinde elde edilen başarıların bir kısmı maalesef kullanılamamıştır. Şu gerçek bilinmelidir: Milletlerarası müzâkerelerde hiçbir zaman en mükemmel neticeler elde edilemez. Mümkün olan ile yetinilir. Mümkün olabilen alınmıştır. Sonrası faydasız tartışmadır, havanda su dövmektir.