“Seni seviyorum” ifadesi, sende herkesi seviyorum, seninle bütün evreni seviyorum, sende kendimi seviyorum” anlamına gelir. Bir kimseyi gerçekten seven, herkesi sever, dünyayı sever ve yaşamayı sever.
Sevgi hiçbir zaman bir kişiye ait değildir. Tek bir insanı sevmek, bütün insanları sevmektir. İnsan yalnızca ailesini seviyor, yabancılara hiçbir şey duymuyorsa, o insanda sevme gücü, sevme yatkınlığı yoktur.
Kendini sevme, bencilliğin karşıtıdır. Bencil insan başkalarını sevemez ama kendisini de çok sevemez. Bencillik, gerçekte kişinin kendisini sevememesinden kaynaklanır. Aslında kendisinden nefret eder. Böyle bir insan boşluk ve sıkıntı içine düşer. Mutsuz ve huzursuzdur.
Sevgi yaşantısında bir karşıtlık vardır. Sevgi yalnız bir insana bağlılık değildir. Başkalarını sevebilen herkeste, kendine karşı da bir sevgi vardır.
Eğer tek bir insanı seviyorsam ve bu insana karşı duyduğum sevgi beni öteki insanlardan uzaklaştırıyorsa onu sevmiyorum demektir. Kişi yalnız bir insanı seviyor, başka her şeye karşı ilgisiz kalıyorsa, sevgisi sevgi değil genişletilmiş bencilliktir. Kişi eğer birini gerçekten seviyorsa herkesi seviyor demektir. Evreni, hayatı her şeyi seviyor demektir. (Fromm, 1980, s. 54).
“Seni seviyorum” diyebiliyorsam, bu, ‘Sende bütün insanlığı, bir anlamda canlı olan her şeyi ve de yine sende kendimi seviyorum’ demektir. Bu anlamda kendini sevme bencilliğin karşıtıdır. Bencillik gerçekte kendini sevememeden doğan ve bunu örten açgözlü bir ilgidir.
Pek çok insan sevginin uygun bir nesneyi bulmaya bağlı olduğuna inanır. Bu tutum resim yapmak isteyen, ama resim sanatını öğreneceği yerde uygun nesneyi beklediğini söyleyen kişiye benzer. O kişi, nesneyi bulur bulmaz resmi yapabileceğini sanır.
İnsanoğlu sevmek üzere doğuyor ama sevmeyi öğrenene kadar da sevemiyor. Erch Fromm şu satırları yazarak bu durumu son derece güzel anlatmıştır: “Sevgi tıpkı yaşama gibi bir sanattır. Herhangi bir sanat dalını öğrenmek için ne yapıyorsak sevmeyi öğrenmek için de aynı şeyi yapmalıyız (Fromm, s. 13).
Sevgi çok istenilen bir şeydir. Ancak başarı, ün, gücü hep sevgiden daha önemli kabul ederiz. Tüm bunları elde etmek için her şeyi yaparız. Sevgiyi öğrenmek içinse hiçbir şey.
Kaynaklar
Erich, FROMM, , Sevme Sanatı, çev. Yurdanur Salman, De yayınevi, İstanbul, 1980.
Zülfikar Özkan. Mutluluk ve Başarı Yolları, Hayat Yayınları, 12. ci baskı, İstanbul, 2008.