“Güzellikleri yalnız engelsizler için değil, engelliler için de isteyin.”
“Aşamadığımız engellimiz, engelimizi aşmaktır.”
“Engelli olmak bir hastalık değil bir insanlık halidir.” Demiştik. Toplumsal faktörlerin etkisiyle engellilerin yeterince istihdama katılamadığını, toplumsal yaşamın dışında kaldığını vurgulamıştık.
Çoğumuz istemeden de olsa bu özel grupla olan etkileşimimizde hatalar yapmaktayız. Bazen onları topluma kazandırmak için yaptığımız iyi niyetli girişimlerden ötürü onları toplumdan uzaklaştırabiliyoruz.
Bu hassas konuyla ilgili doğru bilgeye sahip olmak ve bu bilgileri uygulamak meslek, statü gözetmeksizin toplumun her bir bireyinin sorumluluğudur.
Size nasıl davranılması gerektiğini düşünüyorsanız engellilere öyle davranın. Karşınızdaki kişinin engelini değil, kişiyi düşünerek hareket edin. Engeli olan insanlara karşı utangaç yaklaşmayın. Sakin olun ve her zaman olduğu gibi, kendinize ve diğer insanlara davrandığınız gibi davranın.
Karşınızdaki kişinin engelinin olması, her zaman yardıma ihtiyaç duyduğu anlamına gelmez. Yardıma ihtiyaçları olup olmadığını sormadan yardım etmeyin. Sormadan yardım ettiğiniz zaman kendilerini yetersiz hissedebilirler.
Etiketlemeden konuşun. Herkes için kırıcı ve saldırgan bir yaklaşımdır etiketlemek. Aşağılayıcı ve dışlayıcı kelimeler kullanmaktan kaçının.
Acıma Duygusuyla Yaklaşmayın
Engele sahip insanlar kurban değildir. Onları kurban psikolojisine sokacak şekilde, onlara ekstra ilgi göstermeyin. Başlarını okşamaktan, küçümseyen kelimeler kullanmaktan kaçının. Unutmayın: Onlar kurban değil, toplumun kahramanlarıdır.
Öncelikle, iletişim kurarken engelli bireylerin yardımcılarıyla, ya da yakınlarıyla konuşmak yerine, direk bireyin kendisiyle konuşmayı tercih edin. Aksi takdirde sizin onları birey olarak görmediğinizi hissederler.
-İşitme engelli bireylerin bir kısmı dudak okuyabilirler ya da belli oranda duyabilirler. Kimisi de işitme engelli dili ya da teknolojik aletler aracılığıyla iletişim kurabilirler. Onlara mutlaka hangi yolla iletişim kurmayı tercih ettiklerini sorun.
–Görme engelli bireylerle iletişiminizde mutlaka ilk tanıştığınızda kendinizi tanıtın. Giderken ve iletişiminizi bitirirken mutlaka bunu onlara belirtin. Bu konuşmanın bittiğini anlamaları için çok önemli. Desteğe ihtiyaçları olduğunda kolunuz ya da omzunuzdan tutunabileceklerini onlara belirtmeniz büyük bir inceliktir. Fakat sakın onlara destek olurken onları çekip itmeyin. Rehber köpekleri varsa köpeklerini beslemeyin ya da köpeğin dikkatini dağıtacak hareketlerde bulunmayın.
–Tekerlekli sandalyeli bireylerle iletişim kurarken sandalyelerini itmemeye, sıkıştırmamaya ve sandalyeyi tutmamaya özen gösterin. Tekerlekli sandalyedeki biriyle konuşurken onun göz hizasına gelip göz teması kurarak iletişim kurmaya dikkat edin.
-Zihinsel engelli bireylerle iletişim kurarken basit, anlaması kolay ve açık cümleler kurmayı tercih edin. Sabırlı olun ve sizle iletişim kurabilmeleri için onlara zaman tanıyın.
–Konuşma güçlüğü olan bireylerle iletişim kurarken ve konuşurken ne kadar zamana ihtiyaçları varsa onlara o kadar zaman verin. Saygılı olun ve kelimeleri onların yerine tamamlamaktan kaçının. Kelimeleri kendilerinin tamamlamalarına izin verin.
Engellilerin eğitim, sağlık, adli, ticari, sosyal, istihdam konularında belirli hakları bulunmaktadır:
Eğitim hakkı: Engelli olup, normal MEB okullarına gidebilecek olan engelli çocuklar olabileceği gibi, görme, duyma, ortopedik ve zihnen rahatsızlığı olan çocuklarımız da vardır ki; bunlar özel eğitime tabidir. 1.,2.,3. dereceden engel durumuna göre, özel eğitim merkezlerine, kaynaştırma okullarına gidebilirler. Bununla ilgili, Milli Eğitim İlçe Müdürlükleri, Özel Eğitim Merkezleri’nden bilgi alabilirler. Ayrıca görme engelli olanlar için sınavlarda yardımcı olması için, refakatçı verilebilir.
Sağlık hakkı: Her vatandaş bu hakka sahiptir; çalışmasa da. Eğer gelir durumu düşük ise Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler İlçe Müdürlüğü Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Bölümünden bilgi alabilirler. Kişi başı asgari ücretin 1/3 değerinde maaş eline geçen kişiler, destek alabilirler. Yine engellilerin kalacağı umut evleri, gündüz bakım evleri ve geçici misafirhane hizmetleri de mevcuttur.
Adli hakkı: İşitme engelli sanığa, işaret dili tercümanı görevlendirilmesi, adli durumlarda engelli bireylere engel durumuna uygun iletişim sağlanması, işitme ve konuşma engeli bulunan bireye müdafii (savunma avukatı) görevlendirilmesi yasal haklarıdır.
Ticari hakkı: Gelir vergisinde, engelli hizmet erbabı ile bakmakla yükümlü olduğu engelli kişisi bulunan esnaflar, gelir vergisi indiriminden yararlanabilir. Araçlarda ÖTV, MTV indirimlerinden yararlanabilirler.
Sosyal: Engelli çocuğu olan anneler, erken emeklilik hakkından yararlanabilmektedir. Engelli memurlara, isteği dışında gece nöbeti ve gece vardiyası nöbeti verilememektedir. Engelli kartı olanlar, toplu taşıma araçlarından, kültürel noktalardan, park yerlerinden ücretsiz yararlanabilirler.
İstihdam: Emekli gün sayısında indirim uygulanır. 50 kişi ve üzeri işçi çalıştıran özel şirketlerde yüzde 3, kamuda ise yüzde 4 engelli istihdam edilmek zorundadır.
Her şeyden önce engelli bireylerin de bizden biri olduğunu unutmayın. Herkesin güçlü ve zayıf yanları vardır. Onların da zayıf oldukları yanların yanı sıra bizden güçlü oldukları yanları da var.
Engellilere engel olmak, en büyük engelliliktir. En büyük engel, engellenmektir. Engelli olmak, engel değildir. Engelsiz bir yaşam için onlara engel olmayalım. Engellilerin sabrına ve azmine hayran olmamak elde değildir. Engelliler de bizim bir parçamızdır, onlara sahip çıkalım. Engellilere yol değil, sevgi açın. Engelliler sadaka değil, ilgi ve iş beklemektedirler. Asıl Engelliler Onları Görmeyenlerdir Özel eğitim olmadan çağdaş eğitim olmaz.
Engelli yurttaşlarımızın, önündeki eşitsizliklerin ve adaletsizliklerin kalktığı engelsiz bir yaşam diliyorum.
Sevgiyle kalın.