Türk Dilinin Dünü Bu Günü

Türk milletinin maruz kaldığı sıkıntılardan belki de en önemlisi, nesiller arasındaki dil anlaşmazlığıdır. Genç kuşakla orta yaş ve yaşlılar arasındaki dil problemi gittikçe büyümektedir. Eskiden dede ve torun anlaşamazken, şimdi baba ile evlat da anlaşamamaktadır.

1920 yılların Türkçesi, şair ve edebiyatçıların kullandığı hakiki, zengin Türkçe idi. Artık genç nesil, 1950’den önceki kitapları, gazeteleri okuyup anlayamaz hale gelmiştir.

Oysa bir Fransız genci Victor Hugo’nun, bir İngiliz genci Shakespeare’in, bir Rus genci Tolstoy’un bütün kitaplarını okuyup anlamaktadır.

20. asrın başlarına kadar Türk dünyasında aynı alfabe ve aynı dil kullanılıyordu. Anlaşmak kolaydı. Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra, Türk Dünyası ile sağlanan münasebetlerde görüldü ki; 40-50 sene öncesine kadar Türkiye’de hiç kullanılmayan, sonradan dilimize giren “yanıt, kanıt, yapıt, sorun, olanak, koşul, ödün, gereksinim, olasılık...” gibi yüzlerce kelime; Türk Dünyası’ndaki Türklerin edebî eserlerinde ve konuşma dillerinde bulunmamaktadır.

Azerbaycan Yazarlar Birliği Başkanı Anar Rızayev: “Bu ne yaman tezat. Ben Yunus Emre divanını okuyup anlıyorum ama önsözünü anlamıyorum.” diyerek üzüntüsünü dile getirmiştir. Türkçemizin bu hali Türkologları ve Türkçe öğreten yabancıları da hayrete düşürmektedir.

İstanbul Üniversitelerinde yıllarca ders veren Profesör Doktor Fritz Neumark, 1960’lı yıllarda tekrar Türkiye’ye gelerek bir konferans vermiştir. Konferansta bir asistanın sorusuna: “Sorunuzu anlayamadım; zira on yıl önce ülkenizden ayrıldım, o dönemdeki dilinizi iyi biliyorum. Birkaç yılda değişen bir dille kalıcı bir eser vermek mümkün mü? Hangi insan, aklını peynir ekmekle yemeden, on yıl sonra yazdıkları kese kâğıdı yapılacaksa, ciddi eser vermeye çalışır” diyerek hayretini ifade etmiştir.

Londra Üniversitesinde Türk dili Profesörü Doktor Margaret Bainbridge İstanbul’a geldiğinde Türkçenin son halini görünce, Nihat Sami Banarlı’ya:
“Bu işin sonu ne olacak? Sizin, büyük, tarihî eser olan güzel diliniz böyle ziyan olup gidecek mi? İngiltere’de Türkçe öğrenmek isteyen fakülte talebesine hangi Türkçeyi öğreteceğiz! Sizin hakiki Türkçeniz, bundan 40-50 sene evvel konuşulan ve yazılan Türkçedir. Bugünkü diliniz ise artık tamamıyla uydurma, güzel ve akıcı olmayan bir dil. Ne sesi, ne üslûbu kalmış, ziyan olmuş bir lisan... Kemâlini bulmuş Türkçeye nasıl kıyıyorsunuz? Bu güzel dili, kısa zamanda nasıl bu kadar mahvuperişan ettiniz? Bu, akıl alacak şey değil!” diyor.

Profesör Lewis diyor ki; “Türkiye, dünyada 200 devlet arasında anadilini yeterince öğretmeyen ve nesilleri birbirinden koparan tek devlettir.”

Şair ve yazar Atilla İlhan’a; Fransa’da, Türkolog Profesörü Carlier sitemle; “Delikanlı, Türkçeyi ne yaptınız?” Diye soruyor.

Atilla İlhan da; “dil devrimi yapıldığını, bu sebeple Arapça, Farsça kelimelerin atıldığını” söylüyor. Bunun üzerine Profesör Carlier: “Batı ülkeleri, Fransa, İngiltere, İtalya ve İspanya, nasıl millet diline geçerken, Yunanca-Latince asıllı birçok kelime, hatta kuralı aldılar, kullandılarsa; Türkler de, Selçuklu-Osmanlı ümmet sentezinden, millet sentezine geçerken, dillerinde elbette Farsça-Arapça kelimeler bulunacaktır ve bunda yadırganacak bir şey yok; asıl yadırganması gereken, “özleştirme” adı altında dilin budanıp kuşa çevrilmesidir; Zira böyle yetiştirilen genç nesillerin, ecdadın dilini anlaması imkânsızdır. Bu da, kendi kurdukları Selçuklu-Osmanlı medeniyet sentezinden kopmalarına, boşlukta kalmalarına yol açar..!” diyor.

Atilla İlhan da: “Ben Osmanlıca kelimeleri kullanırım. Nasıl İngilizce öğretiliyorsa gençlik bunu da öğrensin. Bu da babasının, ecdadının dili, işte kendi dili. Ben burada da ısrarlıyım. Onlar, Latince ve Yunancayı muhafaza ettikleri için bir batılı genç asırlar öncesinde yazılmış bir kitabı rahatlıkla okuyabilmektedir. Bizse Arapça ve Farsçaya boykot ilan etmişiz. Bizim gençler elli yıl evvelini anlayamıyor. Bundan kurtulmak için okullarda Osmanlıca dersi koymak gerektir.” Diye cevap veriyor.

Türk ilim ve fikir adamlarımız da Türkçenin giderek bozulması karşısında üzüntü içinde duygularını dile getirmektedirler:

Profesör Doktor Ayhan Songar: “Meşhur Redhouse İngilizce-Türkçe lügatinin 1890 yılında yapılan baskısının önsözünde, o zamanki konuşulan Türkçede vasati yüz bin kelime bulunduğu kayıtlıdır. Yine aynı tarihte İngilizcenin de yüz bin kelimesi vardır. Bu sebeple lügatin naşiri, İngilizce ve Türkçenin, dünyanın en zengin iki dili olduğunu söylüyor ve bu dillerin lügatini basmaktan şeref duyduğunu yazıyor. O tarihten bugüne kadar bir asır geçti ve bugün için elimizde, konuşulan Türkçenin on bin kelimesi kalmıştır. İngilizcenin kelime hazinesi ise bir milyona yükselmiştir.”

Profesör Doktor Ali Fuat Başgil: “Fransızca; Latince, Grekçe, eski Frank kelimelerden meydana gelmektedir. Fakat hiçbir Fransızın, yabancıdır diye bu kelimeleri atmak ve yerlerine kelime uydurmak hayalinden bile geçmez. Ya şu muazzam İngiliz-Amerikan dünyasına ne dersiniz? İngilizce; bir yarısı Fransız, öbür yarısı Alman kelimelerden teşekkül etmiştir. Fakat İngiliz-Amerikan milleti içinde hiç kimsenin ve hiçbir zümrenin çıkıp da, bunlar yabancı diye Fransızca ve Almanca kelimeleri dillerinden atmak, akıllarından geçmez.”

Profesör Doktor Mehmet Kaplan: “Komünist Rusya, Türk lehçeleri arasındaki küçük farkları kabartarak Özbekçe, Kazakça, Kırgızca, Azerice diye, lisan ilmine aykırı beş-on dil ortaya çıkardı. Maksadı Türkler arasındaki birliği parçalamaktı. Şimdi de biz Türkiye’de millî dilimizi “öztürkçe”, “Arapça-Farsça” ve “Osmanlıca” diye ayırmaya çalışıyoruz. Dil birliği ile millî birlik arasındaki münasebeti düşünürsek bu yolun nereye varacağı kolayca anlaşılır.”

Profesör Doktor Muharrem Ergin: “Türkçeden katledilip ölüme mahkûm edilen kelimelerimiz çok iyi bilinmelidir. Çünkü onlar savaşta birer birer şehid edilen neferlerimiz gibidir. Türkçe kurtarılmadan Türkiye kurtarılamaz.”

Peyami Safa: “Bir milletin bütün zekâsı, bilgisi, hassasiyeti dilinde toplanır. Dil onun varlığıdır, müdafaasıdır, başka millet üzerindeki tesirinin en güçlü silahıdır. Bir millet toprağını kaybedebilir, dilini unutmazsa o toprağa yeniden sahip olabilir. Dilini kaybeden bir millet her şeyini kaybetmiş demektir. Yeryüzünde tek bir memleket gösterilemez ki orada gençler kazara millî kütüphanelerine girerek bir tek eser okuyamadan çıkıp gitsinler. Böyle bir katliam hiç bir milletin tarihinde yoktur.”

Necip Fazıl Kısakürek “İdeolocya Örgüsü” kitabında diyor ki; “Kömür, toprak altında elmas oluncaya kadar binlerce yıl pişiyor. Dildeki kelimeler de öyle. Sonradan zorla dile sokulan unsurlar, o milletin ruh ve idrak temeline en korkunç bir suikasttır. Böyle bir lisanın adı da “Türkçe” değil, “Uydurukça”dır.

Cemil Meriç: "Kamus (Lügat), bir milletin hafızası, yani kendisi; heyecanıyla, hassasiyetiyle, şuuruyla. Kamusa uzanan el namusa uzanmıştır. Her mukaddesi yıkan Fransız İhtilali, tek mukaddese saygı göstermiş: kamusa..." diyor.

Milletimizin esas meselesi “dili”dir. Devletimiz, ders kitaplarında, radyo-televizyon programlarında, basında hakiki Türkçeyi yeniden yaşatmalıdır. Aksi takdirde millî birliğimizin aslî unsuru olan dilimiz kaybolur. Bundan sonra ciddi fikir adamı, edip ve şairin yetişmesi de imkânsız hale gelir.

Sevgiyle kalın.