Önce mutluluğu tanımlamaya çalışalım, sonra onu belirleyen faktörleri sıralayalım.
Mutlu kişi; iyi hisseden, hayatından zevk alan, iyi uyum sağlamış olan insan anlamlarına geliyor. Ancak hayattan zevk almanın, sürdürülebilir ve kalıcı olması gerekir.
Mutluluk bir süreçtir, ulaşılması gereken bir yer ve hedef değildir. Mutluluk başarıyı getiriyor. Başarı, sürekli mutluluk getirmiyor.
Amerikalı sosyal psikolog Sonja Lyubomirsky, “Nasıl mutlu olunur?” adlı kitabında, mutluluğu, neşe, tatmin ya da refah ile hayattan duyulan memnuniyetin bir birleşimi anlamında kullanıyor.
İnsan her şeye rağmen hayatından memnunluk duyabilir. Acı ve ıstırap yaşasa bile mutluluğunu sürdürebilir. İnsanlar farklı duygularla yaratılmıştır. Bunun sebebi duygularımızın ilkel bir sinyal sistemi gibi çalışmasıdır. Beynimiz, duygularımız aracıyla, yaptığımız işlerin bizi mutluluğa veya mutsuzluğa götürdüğünü anlatmaya çalışır.
Mutluluk konusuna yönelmiş en önemli araştırmacılardan biri olan Sonja Lyubomirsky’ ye göre, mutluluğumuzun bir kısmı genetik ve değişmiyor. Genetik faktörler, mutluluk seviyemizin yüzde 50’sini belirliyor. Mutluluğumuzun % 40’ nı amaçlı faaliyetlerimiz, kalan % 10’u da yaşama şartlarımız belirliyor.
Bunu biraz açalım:
Genetik faktörleri değiştiremeyiz.
Kendi elimizde olan % 10’ luk hayat şartların kapsamına, yaşımız, cinsiyetimiz, medeni durumumuz, eğitim seviyemiz, yetiştirilme biçimimiz, gelir durumumuz ve yaşadığımız yerleşim yeri gibi değişkenler giriyor. Bunları değiştirmemiz de kolay değildir. Ancak bu faktörlerin mutluluğumuza etkisi çok azdır.
Amaçlı faaliyetler ise, önemli ölçüde öğrenilebilir ve geliştirilebilir. Bu faaliyetlerin en önemlileri, farkındalık oluşturma, bilinci yükseltme, sosyal ilişkileri geliştirme, hayatına anlam verme, yardımseverlik, maneviyatı zenginleştirme, iyimserlik, bakış ve olumlu düşünmedir.
Bu % 40 lık faktörleri değiştirmek mümkündür. Hepimiz istersek, algılarımızı niyetimizi, hislerimizi ve yaşadıklarımıza yüklediğimiz anlamları olumlu düşünce çalışmalarıyla mutluluğumuz doğrultusunda değiştirebiliriz.
Charles Swindoll’ in ifadesiyle, “ Hayatın % 10 ‘u başımıza gelenler, % 90’ı da başımıza gelenlere gösterdiğimiz tepkilerdir. “ Başka bir ifadeyle yaklaşım tarzımızdır. Mutluluk, hayata nasıl bir bakış açısıyla ve nasıl bir zihin penceresinden bakmamıza bağlıdır.
O halde mutluluk bizim elimizdedir.