Afyon Kocatepe Üniversitesi Devlet Konservatuarı, Afyonkarahisar Belediyesi’nin mâlî desteğiyle muhteşem bir kitap-albüm hazırlamış. 14,7 X 19,5 santim ölçülerinde iplik dikişli sert kapak içerisinde 120 gram mat kuşe kâğıda renkli baskılı 70 sayfalık şık kitapta 4 adet CD bulunuyor.
Taşranın mahdut imkânlarıyla meydana getirilen fevkalade eserin Genel Yayın Yönetmenliği’ni Burak Kaynarca üstlenmiş. Esere emeği geçenler, yapılabileceğin en mükemmelini yapabilmek için âdeta birbirleriyle yarışmışlar. Amatör bir şuur fakat profesyonel bir disiplinle çalışan ses ve saz sanatkârlarının ürünü olan CD’lerde Tanbûrî Cemîl Bey (1873-1916) tarafından bestelenmiş eserler var: Nikriz, Hüseynî, Isfahan, Ferahfeza, Hicazkâr, Mâhûr, Bestenigâr, Rast, Şedarabân, Kürdilihicazkâr, Muhayyer, Nevâ ve Sûzidilâra makamlarında Longa, Peşrev, Saz Semâîsi, Oyun Havası, Zeybek ve Sirtolar olarak 6 adet enstrümantal beste, Nihâvend, Hicaz, Sûz(i)nâk, Sultâniyegâh, Hicazkâr, Şehnâz, Segâh, Mâhûr, Müsteâr, Hüseynî, Muhayyer, Gülizâr, Ferahnâk ve Eviç makamında 19 şarkı bulunuyor. 4. CD’de ise Tanbûrî Cemîl Bey Besteleri -Belgesel, Notalar, Müzikler- yer alıyor. Denilebilir ki, Tanbûrî Cemîl Bey ile alakalı bütün bilgiler, efradını câmi, ağyarını mâni ölçülerin hudutlarını zorlayacak hacimle veriliyor.
‘Tanbûrî Cemîl Bey Hazînesi’ diyebileceğimiz külliyatta, her biri ‘ilmî makale’ şeklindeki yazılar; Afyonkarahisar Belediye Başkanı Burhanettin Çoban, Afyon Kocatepe Üniversitesi Devlet Konservatuarı Müdürü Uğur Türkmen, Eserin Genel Sanat Yönetmeni Burak Kaynarca, Prof. Mutlu Torun, eserin güfte ve nota yazım-tashih işlerini üstlenen Dr. Timuçin Çevikoğlu, Dr. Okan Murat Öztürk, Cemal Ünlü, N. Serhan Aytan, Murat Aydemir, eserin Proje Yürütücüsü Yrd. Doç. Dr. Çağhan Aydar tarafından kaleme alınmış.
Türk mûsıkîsinin gelmiş geçmiş en büyük bestekârlarından biri olan Tanbûrî Cemîl Bey, Kudretullah’dan gelen derin ve engin kabiliyetini kullanarak ve çok çalışarak zirveye ulaşmıştır. Tanbur, kemençe, Viyolonsel, yaylı tanbur ve lavta gibi sazları virtüözlere has ustalıkla kullanabiliyordu. Mükemmeliyetçi ve çalışkan bir sâzende idi. Kendisinden sonra herhangi bir sazda O’nun seviyesine yükselebilen olmuşsa da hiçbiri çok sayıda müzik âletinde aynı başarıya ulaşabilen yoktur. Özellikle taş plaklarda yaptığı taksimlerde ve icra ettiği saz eserlerinde kusursuz ve hatâsız bir icra vardır. Çok sayıda talebe yetiştirmiştir. Osmanlı şehzâdelerine mûsıkî dersleri vermiş, saz çalmalarını öğretmiştir.
Mûsıkî dehâsı Tanbûrî Cemîl Bey, 43 yaşında iken akciğer veremi hastalığından vefat etti. Oğlu Mesut Cemil (1913-1963) Türk mûsıkîsinin mühim isimlerinden biridir. Tanbur ve kemanda üstad, viyolonselde ise virtüöz idi. Çalışmalarına Almanya’da devam etti. Batı mûsıkîsinde de üst seviyede bilgi sâhibi idi.
‘Tanbûrî Cemîl Bey’ isimli küçük hacimli, dev muhtevalı eseri hazırlayanlara, gün ışığına çıkmasını sağlayanlara binlerce, milyonlarca değil, yüz milyarlarca teşekkürler… Eserin (bedeli mukabilinde) kolayca edinilebilir hâle getirtilmesi ile daha çok müzikseverin teşekkürlerini, minnettarlıkları kazanmak mümkündür.