Televizyon programları, çocukları önemli şekilde etkilemektedir. Özellikle “Çizgi Filmler” çocukların hayal dünyasının gelişiminde, çevresindeki nesneleri tanımada diyalog gelişimlerinde olumlu yararlar sağlayabilir. Ancak dikkat edilmezse çocuğu olumsuz şekilde de etkiler.
Çocuklar 18 aylıktan itibaren televizyondan gelen seslere ve görüntülere aşina olurlar. 5 yaşından itibaren gördükleri olay ve davranışları taklit etmeye başlarlar. 3-6 yaş arası çocuklarda bu taklit daha da artar. 6-11 yaş grubu çocukları ise, içeriklerden daha çok etkilenirler. İzledikleri çizgi filminin içeriğini, hayatlarına davranış olarak aktarmaya başlarlar.
Şiddet içerikli çizgi film izleyen çocukların, yaşıtlarına göre daha fazla kavga ettikleri çevrelerine karşı daha saldırgan oldukları ve daha gergin oldukları gözlemlenmektedir. Bu çocuklar anne-baba ve büyükleriyle ilişkilerinde; “gergin, sabırsız ve asidirler”. “Acı ve üzüntülere” daha az hassastırlar. Gerçek hayattaki “şiddet” unsurlarından hiç rahatsız olmazlar.
Günde 3-4 saat televizyon ve çizgi film izleyen çocukların, diğerlerine göre; % 30 ile % 40 oranında dikkat eksikliği yaşadıkları, hiperaktif bir mizaca yatkın oldukları görülmektedir.
Çocukların aşırı çizgi film izlemelerine dikkat edilmezse, film karakterleri çocuğun dünyasına yerleşmeye başlar. Gerçeklikten kopararak ciddi uyum sorunlarına neden olabilir. Çok çizgi film izleyen, karakterlerle özdeşleşen çocukların, sosyal ilişki kurmada zorlandıkları ve yalnız olmayı seçtikleri saptanmıştır.
Özellikle 12 yaş öncesi çocuklar, “gerçekle” “hayal ürünü” arasındaki farkı belirlemede zorlanırlar. Çizgi filmlerin içeriğinde olan “uçma, kaçma” vb. davranışların gerçek hayatta da olabileceğini varsayıp, bunları deneyebilir ve sağlıklarını riske atabilirler.
Çocuklar iki yaşından itibaren televizyon izlemeye başlamakta ve okul öncesi dönemde izleme saati giderek artmaktadır.
Yapılan araştırmalarda çocukların hafta içi; % 41.0’ının 5 saat, % 26.7’sinin 10 saat, %11.3’ünün 15 saat. Hafta sonu ise; % 23.1’inin 4 saat, %20.3’ünün 6 saat, %19.0’ının 2 saat televizyon izledikleri saptanmıştır. Bu süreler çocuğun sağlığı için elbette ki zararlıdır.
Televizyonun çocukların akademik becerileri, dil ve sosyal becerileri üzerinde olumlu etkileri olmasına rağmen, “obezite” ve “şiddet” başta olmak üzere daha fazla zararları bulunmaktadır.
Okul öncesi dönemdeki çocukların; % 59,8 inin şiddet içeren çizgi filmleri izledikleri saptanmıştır. 4-6 yaş grubundaki çocukların çizgi film beğenilerini ortaya koymak için yapılan bir araştırmada çocukların en fazla; “Caillou, Pepee ve Sünger Bob” çizgi filmini izledikleri tespit edilmiştir.
İlköğretim 2. ve 5. sınıf öğrencilerinin tamamına yakınının çizgi film izlediği ve en çok sevdikleri çizgi filmlerin; “Tom ve Jerry, Buggs Bunny, Şirinler, Sevimli Kahramanlar, Temel Reis, Sabrina’nın Maceraları, Winx Club, Ninja Kaplumbağalar, Garlfield, Tweety, Pamuk Prenses, Ağaçkakan Woody, Scooby Doo, Casper, Pokemon, Çilek Kız, Spiderman ve Batman” olduğu tespit edilmiştir. Okul öncesi çocukların ise en fazla; Caillou, Benten ve Win Xclub izlediği görülmüştür.
Araştırmada çocukların % 30.4’ünün en sevdikleri karakter Jerry, %20.9’unun Tom, %15.4’ünün Buggs Bunny olduğu bulunmuştur.
Okul öncesi çağı çocuklarının izledikleri televizyon programlarında; çizgi film kahramanlarını sevdikleri, çizgi film karakteri ile ilgili eşyaları aldıkları, oyunlarında çizgi film karakterleri gibi davrandıkları bilinmektedir. Bu yüzden çocuklara yönelik program ve reklamlarda ürün önerilirken, çocuklar tarafından sevilen çizgi film ve animasyon karakterler sıklıkla kullanılmaktadır. Bu nedenle çizgi filmlerin içerikleri ve örnek oldukları davranışlar çok önemlidir.
Yukarıda ismi geçen çizgi filmlerin tamama yakını yabancı menşeili ve kültürümüze uymayan karakterlerdir. Çocuklarımız için tehlikenin boyutları açıkça görülmektedir. Son zamanlarda yerli ve daha olumlu çizgi filimler yayımlanmaya başlamıştır. Anne babaların çocuğun sağlığı bakımından fazla TV izletmemeleri, çizgi filmler hususunda da daha duyarlı ve seçici olması önerilmektedir.
Çizgi filmlerin olumsuz etkilerini azaltmak için;
1-Çocuklarınızın izledikleri televizyon ve çizgi filmleri kontrol altında tutunuz
2-Çizgi filmleri birlikte izleyerek İçerikleri hakkında yorumlar yapıp tartışabilirsiniz.
3-Şiddet ve öfke içeren çizgi filmlerin izlenmesini engelleyiniz.
4-Çocuğunuzu farklı hobi ve uğraşlara yönlendiriniz. Böylece televizyonun, çocuğun hayatının odak noktası olmasını engelleyebilirsiniz.
Sevgiyle kalın…