(Nahcivan’da Keleki Köyü, 27.03.1938 – Ankara, 22 Ağustos 2000)
Azerbaycan Devlet Üniversitesi’nin Şarkiyat Fakültesi’nin Arap Filolojisi bölümünü 1962 yılında bitirdi. Moskova güdümlü yönetimin hoşuna gitmeyecek tarzdaki siyâsî konularla ilgilendiği anlaşılınca, Mısır’daki Assuan Barajı’nda görevlendirilmek suretiyle sürgün edildi. Sekiz ay kaldığı Mısır dönüşünün altıncı ayında, 2 yıl için bu defa Sibirya’ya sürüldü. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği (SSCB) ‘de açıklık ve yeniden yapılanma’ politikalarının uygulamaya konulmasından faydalanarak 16 Temmuz 1989’da, Türkçü – Milliyetçi düşüncedeki Azerbaycan siyâsî partilerini, Halk Cephesi Partisi adı altında bir araya getirdi. Partinin genel başkanlığına seçildi. 6 Haziran 1992 târihinde yapılan seçimlerde oyların % 63’ünü alarak Cumhurbaşkanı seçildi. Katıksız bir Türkçü idi. Turan Ülküsü’nü savunması; Rusya, İran ve Ermenistan’ı rahatsız etti. Üçlü kışkırtmanın ve o dönemde meclis başkanı olan Haydar Aliyev’in de gizli desteği ile düzenlenen darbe sonunda, milletinin kanının dökülmemesi için cumhurbaşkanlığından ayrılarak doğduğu köye çekildi. Görev süresinin resmen sona erdiği 1997 yılında Bakü’ye döndü. Azerbaycan’da demokratik ortam henüz oluşmamıştı. Seçimleri boykot etti, kendisini ilmî çalışmalara verdi. 2000 yılı başlarında amansız hastalığa yakalanınca Türkiye’ye geldi. Önce Hacettepe, sonra Gülhâne Askeri Tıp Akademisi hastahânelerinde tedâvi gördü. Fakat kurtarılamadı. Hayatı boyunca O’nu en çok rahatsız eden olay, Azerbaycan halkının Türk olmasına rağmen, ‘Âzerî’ olarak isimlendirilmesi idi. En büyük ülküsü de 1846 yılında Kuzey ve Güney olarak Rusya ve İran yönetimine verilmek üzere iki parçaya bölünen Azerbaycan’ı birleştirmek ve Türkiye dâhil bütün Türk Cumhuriyetleri’ni federasyon veya konfederasyon... ikisi de olmaz ise, uygun görülecek bir tarzda bir araya gelmesini sağlamaktı. O’nun ülküsünü canlı tutmak, O aziz insanı seven, O büyük lidere saygı duyan herkesin borcudur.