İddia: Azerbaycanlılar ‘söz’ kelimesini kullanıyorlar…
Çetinoğlu: ‘Azerbaycanlılar’ dediniz. Herhalde ‘Azerbaycan Türkleri’ni kast ettiniz. Sovyetler Birliği döneminde Ruslar onlara ‘Azerî ’ diyorlardı. Soydaşlarımız ise Ruslara, ‘Azerî ’ değil, ‘Türk’ olduklarını 74 sene boyunca anlatmaya çalıştılar. Şimdi de Türkiye’de yaşayan Türklere ‘Azerbaycanlı’ değil, ‘Türk’ olduklarını mı anlatmaya çalışacaklar. Bu ne iştir?
‘Kelime’ yerine ‘söz’ kelimesini kullanıyorsunuz. Mânâları farklıdır. Baba evlâdına, öğretmen talebesine ‘sözümü dinle’ der. ‘kelimemi dinle’ demez.
‘Söz’ün, ‘kelime’yi birebir karşıladığı iddiasında mantık yoktur. ‘Azerbaycan’da söz kelimesi vardır ve kullanılmaktadır’ diyorsunuz. Evet kullanılmaktadır fakat kullanma yeri farklıdır.
Azerbaycan İlimler Akademisi Üyesi Dr. Ali Şâmil Hüseyinoğlu’na sordum:
Azerbaycan Türkçesinde Türkiye Türkçesindeki 'kelime ' yerine 'söz ' kelimesi mi kullanılıyor?'Kelime ' hiç kullanılmıyor mu, Bu kelimeyi kullanan ve bilen kişi yok mu?
Ali Bey muallim cevap verdi: Azerbaycan Türkçesinde ‘kelime’ ve ‘söz’ kelimelerinin her ikisi de kullanılır. Fakat farklı anlamlarda kullanılır. Mesela ‘söz kesmek’ normal halda konuşanın fikrini yarıda koymak sözünü ağzında yarıda saklamaya zorlamak anlamındadır. Bir başka ‘söz kesmek’ ise iyi anlamdadır. Meselâ deyilir: ‘Ahmed gile gitmişdik. Sözkesdi ittik.’ Yanı Ahmet’in kızını oğluma alacam. Onlara getdik ve dügünün ne vakt olacağını tarafların her birinin hansı mesrefleri ödeyecegini kararlaştırdık.
Birisi hızlı konuşanda; ‘kelime - kelime de ki yaza bilim…’ Söyleyirik. Azerbaycan’ın standart dilinde de ağızlarda da ‘kelam’ ve ‘söz’ ayrı anlamda kullanılır. Bu normal sayılır. ‘Söz kestik’ yerine ‘kelime kestik’ deyen söylenmez. ‘Kelime – kelime konuş’ yerine de ‘söz – söz konuş’ denilmez. ‘Sözüne güvenilir’ veya ‘kelamına güvenilir’ denilir de, ‘kelimesine güvenilir’ denilebilinemez.
Çetinoğlu: Bu bilgilere itirazınız var mı?
Özbe öz Türkçeci bay: ????????????????????????