Oğuz ÇETİNOĞLU

Ekonomist, Araştırmacı-Yazar

ocetinoglu1@gmail.com

17 Mart 2014: Rusya, Kırım’ı İlhak Etti

Çarlık Rusya ve Sovyetler Birliği döneminde Moskova yönetiminde olan Türk Yurdu Kırım Yarımadası, 1954 yılında Sovyet lider Nikita Kruşçev tarafından Ukrayna'ya bağlanmıştı. 1991 yılında yapılan referandum ile  'özerk cumhuriyet' statüsünü aldı ve Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra da Ukrayna'ya bağlı özerk yapı olarak varlığını devam ettirdi. 1994 Budapeşte Memorandumu ile ABD, Birleşik Krallık ve Rusya Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü taahhüt etti. 1997 yılında ise Ukrayna ve Rusya arasında imzalanan anlaşma ile Rus donanmasının Sivastopol'deki varlığının müddeti uzatıldı.

21 Şubat 2014 târihinde Ukrayna cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç aylar süren gösteriler sonrasında, ülkesini terk edip Rusya'ya kaçtı. Ukrayna hükûmeti değişti ve Batı taraftarı bir hükûmet geldi. Rusya, yeni hükûmeti tanımadı ve darbe olarak nitelendirdi.

23 Şubat'ta Sivastopol şehrinde Rusya’nın desteği ile gösteriler başladı. Akmescit ve Akyar’da Rusya taraftarları ile mahallî milis teşkilâtı oluşturmaya başlandı. Aynı gün Ukrayna’nın Kerç şehrinde Ukrayna bayrağı indirildi ve Rus bayrağı göndere çekildi. 26 Şubat'ta Rus silahlarına sâhip ve Rus yapımı elbiseler giyen fakat herhangi bir arma veya bayrak taşımayan Rus taraftarı milisler, Kırım yarımadasındaki pek çok stratejik noktayı ele geçirdiler.

Mart ayının ilk haftasında takviye kuvvetler alan Rus güçleri, Sivastopol'deki Ukrayna donanmasını kuşattı ve teslim olmalarını istedi. Bunun yanında başşehir Akmescit’teki Ukrayna birlikleri de kuşatıldı ve çıkışlarına izin verilmedi.

16 Mart 2014 târihinde referandum yapıldı. %83 oranında katılım oranının olduğu referandum sonucunda; Kırım'da %96.77, Sivastopol'de ise %95.6 oranında Rusya'ya bağlanmak yönünde oy kullanıldı. Bir gün sonra Kırım parlamentosu resmen Rusya'ya bağlanma talebini Moskova’ya iletti.

ABD başkanı Obama Kırım referandumunun hukuka aykırı olduğuna dâir kararı açıkladı ise de 17 Mart 2014 târihinde Rusya devlet başkanı Vladimir Putin Rusya'nın Kırım'ı ilhakını onaylayan kararnâmeyi imzayı ve Kırım resmen Rusya'ya katıldı.