Vali, Milletvekili ve Belediye Başkanlarına Tarihi Görev
Gazeteci ve belgeselci olarak 4 Temmuz 2020 günü bir kez daha Tavşancıl’da belgesel çekip araştırma yaptık. Tarihin canlı şahidi binaların perişan hali bizi üzdü
Tavşancıl’da yok olan tarihi binalar arasında, Kurtuluş Savaşı’nda Gebze Bölgesi Kuva-i Milliye Komutanı olan Yahya Kaptan’ın karargâh merkezi olarak kullandığı bina ile yakalandığı ev de bulunuyor.
Yahya Kaptan’ın vurularak şehit edildiği Tavşancıl girişindeki Son Kuyu Başı Çeşmesi daha önce Tavşancıl Belediyesi tarafından yıkılıp yok edilmişti…
Tavşancıl’da, her biri tarihin canlı şahidi konaklar tek tek yıkılıp yok oluyor. Tarihi Tavşancıl Hamamı ve yağhane binaları enkaz halinde.
Kurtuluş Savaşı’n da büyük hizmet veren Telgraf hane binası, konak, yol ortasında geçmişin nazlı yadigârı şiir gibi duruyor.
Türkiye’nin her bakımdan önemli konuma sahip tarih, kültür ve turizm kenti Kocaeli’nde Safranbolu gibi birçok ev ve konağın olduğu Tavşancıl’ın yok olup gitmesi tepki ile karşılanıyor.
Yahya Kaptan’ın 100 yıl önce 9 Ocak 1920’de şehit edildiği, Dilovası Tavşancıl’daki ev yıkılmak üzere. Evin yetkililer tarafından restore edilip, müze haline getirileceğini açıklayan Dilovası Belediye Başkanı ve Gebze Belediyeler Birliği Başkanı Hamza Şair, www.gebzegazetesi.com canlı yayınında sorularımızı cevaplandırdı.
YAHYA KAPTAN NASIL ŞEHİT EDİLDİ
I. Dünya Savaşı bittiğinde, Osmanlı orduları merkeze çekilirken, Yahya Kaptan da İstanbul’a geldi. Eski İttihatçıların kurduğu, Anadolu’da başlaması olası mücadeleye malzeme ve insan aktarımını sağlamak için Kocaeli Yarımadası’nı kontrol altında tutmayı amaçlayan gizli örgütlerden en önemlisi olan Karakol Cemiyeti’nin Menzil gurubuna katıldı. Dağınık birlikler toplanarak başına Yahya Kaptan getirildi. Kurtuluş Savaşı başlarında Mustafa Kemal ile ilişki kurdu ve onun direktifleri, İstanbul'daki Karakol Cemiyeti'nin de yardımlarıyla İstanbul'dan Anadolu'ya geçmek isteyenlere yardım etti. Gebze'de Kuvay-ı Milliye'yi örgütleyerek İstanbul-Kocaeli yöresinde çeşitli eylemlere girişti. Aralık 1918’de Tavşancıl'da konuşlanmış, Ahırkapı (İstanbul) Cephaneliği Baskını, Darıca Un Deposu Baskını, Rum çetelerinin imhası gibi önemli hizmetler yaptı. İttihat ve Terakki Kuvvetleri’yle Tavşancıl'da girdiği çarpışmada yakalandı ve 9 Ocak 1920'de başı kesilerek öldürüldü. Adı, kentimiz Kocaeli'de pek çok yere verilmiş ve öldürüldüğü yere Mustafa Kemal'in emriyle anıtı dikilmiştir.
Yahya Kaptan’ın şehit edildiği ev tamir ettirip müze haline getirmeli.
YAHYA KAPTANIN HATIRASI YOK OLUYOR...
Kocaeli Valisi ve Büyükşehir Belediye Başkanı’na tarihi görev. Kuvay-ı Milliye Komutanı Yahya Kaptan’ın Dilovası’nda şehit edildiği ev yıkılıyor. Kocaeli Valisi ve Büyükşehir Belediye Başkanı’na tarihi görev. Kuvay-ı Milliye Komutanı ve Atatürk’ün silah arkadaşlarından Yahya Kaptan’ın Dilovası Tavşancıl’da şehit edildiği ev koruma altına alınıp, restore edilip, Dilovası Şehir Müzesi haline getirilmeli. Kocaeli bölgesinin kültür değerleri arasında yer alan Tavşancıl Evleri her geçen gün yıkılıp yok oluyor. Bu evler içerisinde çok önemli bir ev var. Kurtuluş Savaşı’nda Gebze ve Dilovası bölgesinde Yunan ve İngiliz işgaline karşı halkı örgütleyen, kurtuluş savaşına büyük katkısı olan, Kuvay-ı Milliye komutanı Yahya Kaptan’ın şehit edildiği ev, devlerden ilgi ve destek bekliyor. Evin duvarları yıkılmaya başlamış, çökmek üzere. Yahya Kaptan’ın şehit edildiği ev yıkılmaktan kurtarılmalı, Dilovası kent müzesi haline getirilmelidir.
Yahya Kaptan Nasıl Şehit Edildi
İngiliz işgali altındaki Jandarma Bölge Komutan Vekili Hilmi Bey "Üsküdar Jandarma Kumandanı Nazmi Bey emrinde 4 zabit 50 jandarmadan teşkil edilen" bir müfreze görevlendirilmiştir. 5 Ocak 1920'de Bandırma Vapuru ile Galata'dan hareketle, geceleyin Hereke İskelesi'ne ulaşan müfreze, İstanbul Muhafız Alayı’ndan görevlendirilen "Yüzbaşı Nahit Efendi kumandasında 90 neferden oluşan" müfreze ile beraber; Tavşancıl’ı kuşatmıştır. Yahya Kaptan'ın karargâh olarak kullandığı ev sarılarak aranmış ve ele geçirilerek, 8 Ocak 1920'de Şehit edilmiştir. Anıt mezarı ve heykeli Kocaeli Dilovası Tavşancıl ilçesinde bulunan, Yahya Kaptan ile ilgili derlediğimiz bilgileri sizlerle paylaşıyoruz.
Yahya Kaptan
Yahya Kaptan; 1891'de, Makedonya-Köprülü'de doğmuştur. Balkan, 1. Dünya ve İstiklal Harplerinde kahramanca savaşan ve büyük yararlılıklar gösteren tarihi bir kişiliktir. Milli Mücadele yıllarında Kocaeli'de kurulan Kuvay-ı Milliye Teşkilatı’nın reisidir. Tavşancıl'da, 8 Ocak 1920'de, 29 yaşında iken şehit edilmiştir. Tavşancıl Tepesi'nin İzmit Körfezi'ne bakan kısmında anıt mezarı vardır. İzmit'te bir mahalleye ismi verilmiştir. Dokuz yaşında iken Makedonya'da amcasına saldıran bir Bulgar'ı öldürüp dağa çıkmış, çete reisi olmuş ve Balkan Savaşı’nda Bulgar Komitacılara karşı mücadele etmiştir. Kurduğu çete Balkanlar'da çete kültürü oluşmasına taban teşkil etmiştir. O yıllarda çete reislerine "Kaptan" denilmekte ve lakabı oradan gelmektedir. Karakol Cemiyeti'nin Tavşancıl ve Hereke Bölgeleri sorumlusu olan, Gebze ve havalisinde önemli görevlerde bulunan ve Tavşancıl'ı üs edinen Yahya Kaptan; aynı zamanda bölgenin Kuvay-ı Milliye kumandanıdır ve İstanbul'u gizli yollarla Anadolu'ya bağlayan koridor, tümüyle kontrolüne verilmiştir. İtilâf Devletleri'nin işgalci askerleri, Yunan ve İngilizlere müzahir kişi ve güçler (İngiliz Muhipler Cemiyeti vb.), Ermeni ve Rum Çeteleriyle beraber; Karakol Cemiyeti'nin iç çekişmeleri ve İstanbul Hükümeti'nin Jandarmasına karşı da mücadele etmiştir. Mustafa Kemal 7 Ocak 1920'de "Yahya Kaptan'ın etrafının sarıldığını bildiren" telgrafı aldığında, aynı gün telgrafla İzmit 1. Tümen Komutanı Rüştü Bey'den "İstanbul'dan gelen Müfreze Komutanına Yahya Kaptan'ın Kuva-i Milliye mensubu olduğunun bildirilmesini ve tutuklanmasının önlenmesini" istemiştir. Aynı gün "Kuva-i Milliye ile müfreze arasında çatışma ihtimali olduğu, müfreze komutanına emrin iletileceği" cevabını almıştır. Mustafa Kemal 11 Ocak 1920'de, 1. Tümen Komutan Vekiline "İstanbul'dan gelen Müfreze Komutanına, tebligatta bulunup bulunmadığını" sormuş, üç gün sonra "Çarpışma olmadığı ve yalnız Yahya Kaptan'ın teslim olduktan sonra köy dışında kesici bir âletle öldürüldüğü anlaşılmıştır. Kafatasının olmaması bunu doğrulamaktadır" cevabını almıştır. O günkü resmi telgrafların bazıları "yakalandıktan sonra bir grubun ona saldırmak istemesi üzerine çıkan çatışmada kaçmaya çalışırken vurulduğunu" belirtmektedir. Mustafa Kemal'in Yaveri Cevat Abbas'ın bildirdiğine göre; yakalandıktan sonra köy meydanındaki çeşmeden abdest alıp su içtiği sırada, Teğmen Abdurrahman Efendi tarafından şehit edildiği ve ele geçiren müfrezenin içindeki bazı kişiler tarafından başının kesildiği yönündedir. Mustafa Kemal, telgraf çekmesine rağmen şehit edildiği haberini alınca çok üzülmüş, olayın en ince ayrıntısına kadar araştırılması için, 20 Ocak 1920'de Karakol Cemiyetinden Galata'lı Albay Şevket'e talimat vermiştir. Yapılan incelemelerde şikâyetlerin doğru olmadığı anlaşılmıştır. Mustafa Kemal bu hadise sebebiyle İstanbul Hükümeti'ni sıkıştırmış, Cumhuriyet’in ilanından sonra da olayın peşini bırakmamış ve sorumluların bulunması için uğraşmıştır. Çalışmalarını takdir ettiği Yahya Kaptan'a Nutuk'ta 20 sayfa yer ayırmış ve iki yetim kızını himayesine almıştır. Yahya Kaptan'ın şehit edilmesiyle İstanbul Hükümeti işgal kuvvetleri nezdinde rahatlamış, ancak bölgede meydana gelen şok etkisiyle; -Karakol Cemiyeti üyeleri arasında başlatılan soruşturma zafiyet doğurmuş, - 19 Ocak 1920'de Büyük Aslan Çetesi'nin silâhlarıyla ele geçirilmesi ile, Kuvay-ı Milliye sarsıntı geçirmiş, - Karşısında zayıf bir güç gören Yunan Komutanlığı daha fazla yayılmak düşüncesiyle bölgeye birlik sevk etmiş ve iaşesini karşılamak için halkın; ekini ve bağ ve bahçe ürünleri ile hayvanlarına el koymuş, hatta gasp etmiş, - Bölge ve İzmit sahipsiz kalınca, 26 Nisan 1920'de İngilizler tarafından resmen işgal edilmiş, - Başlangıçtaki münferit olaylar kitlesel eylemlere dönüşmüş, keyfî işkence, tecavüz ve öldürme olayları artmış, - Tahkikat Komisyonu'nun Yunan Birliklerinde yaptıkları incelemeler sonuçsuz kalmış ve Kuvay-ı İnzibatiye, 25 Haziran 1920'de lâğvedilmiş, - 31 Temmuz 1920'de Yunan Manisa Tümeni'nin 16. Piyade Alayı Derince'ye çıkmış ve bu birliğin bir tabur kadar kuvveti Gebze'yi işgal etmiş, - İngilizlerin bölgeyi işgal etmesinden sonra tutunamayacağını anlayan Kuvay-ı Milliye Müfrezeleri geri çekilirken, düşman eline geçerek kullanılmasını engellemek için "Hereke İskelesi ve Gebze Demiryolu Köprüsü’nü" tahrip etmiştir. Bu tesislerin onarımı "millî kuvvetler tarafından yeniden ele geçirildiğinde" büyük sıkıntı yaratmıştır. Sonuç itibariyle Yahya Kaptan; Milli Mücadele’nin zor şartlarında bileğine, yüreğine ve zekâsına güvenildiği için yola çıkılan yiğit insanlardan biridir. Hiç kimseye keyfi olarak eza-cefa etmemiş ve sadece vazifesini yapmaya çalışmıştır. Ancak Heyet-i Temsiliye ile iyi ilişkiler kurduğu ve emirleri doğrudan Mustafa Kemal Paşa'dan aldığı için hakkında kıskançlık ve öfke oluşmuş ve Milli Mücadele karşıtı güçlerin hedefi haline gelmiştir. Daha ana kucağına muhtaç, baba ocağına hasret bir çocukken dağa çıkarak çete savaşlarına katılmıştır. Balkan, 1. Dünya ve İstiklal Harplerinde Vatan için canını ortaya koymuş ve Kocaeli Yarımadası’nda resmen görevlendirildiği 4 Ekim 1919'dan, şehit edildiği 8 Ocak 1920 tarihine kadar ki üç ayda; üstün hizmet ve başarılar göstermiştir. Ne yazık ki "İşgal Kuvvetleri’nin, Azınlık Çeteleri’nin ve çapulcuların korkulu rüyası olan" Yahya Kaptan; bir muhbirin ifadesiyle yakalanmış ve uğruna savaştığı ülkenin jandarması tarafından hunharca şehit edilerek başı gövdesinden ayrılmıştır. Türk Tarihi'nin şanlı sayfalarında imzası bulunan, İstiklal Harbi’nin önemli kahramanlarından birisi olan ve bu topraklarda hür ve bağımsız olarak yaşayan her Kocaelili için büyük önem addeden "Yahya Kaptan"ı saygı ve şükranla anıyor, kendisine Cenab-ı ALLAH'tan rahmet, niyaz ediyor ve hayat hikayesinin Müslüman-Türk Milleti'ne ders olmasını diliyoruz. (Kaynak Gebze Gazetesi)