Mustafa Kemal Paşa, Amasya Tamimi ile ordu komutanlıklarına ve gerekli gördüğü yerlere, Erzurum Kongresi’ne delege göndermelerini bildirmişti. Toplantıya yurdun çeşitli bölgelerinden gelmiş 56 temsilci katıldı.
Kongre, Şîran Müftüsü Hasan Fahri Efendi’nin duâsı ile başladı.
Mustafa Kemal Paşa, Kongre Başkanlığı’na seçildi. Çeşitli komisyonların çalışmaları 5 Ağustos'ta tamamlandı ve alınan kararlar 7 Ağustos'ta yayınlanan bildiriyle şöyle açıklandı: 1- Trabzon, Samsun, Erzurum, Sivas, Diyarbakır, Elazığ, Van ve Bitlis Osmanlı topluluğundan ayrılamaz bir bütündür. 2- Osmanlı vatanının bütünlüğünü, saltanat ve halifelik makamının dokunulmazlığı için millî irâdeyi hâkim kılmak, ana gâyedir. 3- Her türlü işgal ve iç işlerimize müdâhaleye karşı korunma ve karşı koyma esası benimsenmiştir. 4- İstanbul’daki hükümetin, devletlerin baskısı ile buraları bırakması ihtimaline karşı tedbir alınacaktır. 5- Türkiye’de yaşayan gayrimüslimlerin, Osmanlı Devleti tarafından tanınmış haklarına riâyet edilecektir. 6- Millî hudutlarımız içinde çokluğu ve üstünlüğü elinde tutan Müslümanlar din kardeşi ve ırkdaştırlar. 7- Millî sınırlar içerisinde milliyet esaslarına saygılı ve istilâ emeli beslemeyen herhangi bir devletin teknik yardımı kabul edilebilir. 8- İstanbul Hükümeti’nin Millî Meclisi hemen toplaması ve millet mukadderatını Meclis’in kontrolüne bırakması mecbûridir. 9- Yurdumuzun karşılaştığı acılar ve olaylar sebebiyle, vatanın kurtuluşu için kurulan cemiyetler, her türlü particilik akımlarından uzaktırlar. 10- Köylerden Vilâyet merkezlerine kadar var olan millî teşkilât, Kongre tarafından seçilen Temsilciler Heyeti ile temsil edilecektir.
Erzurum Kongresi Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu için ilk adımdır.