Pek çok insan zamanının ve enerjisinin çoğunu kendini önemsemeye harcıyor. Bunun için çok çaba ve direnç gösteriyor. 

Zihin,  köpeklerin kemik çiğnemeyi sevmeleri gibi, sorunları çiğnemekten hoşlanır. Bunun size bir faydası olmaz. Zihin sizi kullanmaktadır. Zihin, doğru bir biçimde kullanılırsa muhteşem bir alettir. Ama yanlış kullanılırsa çok yıkıcı hale gelir.

Bir tüccar mutluluğun sırrını öğrenmesi için oğlunu insanların en bilgesinin yanına yollamış. Bunun üzerine yola çıkan  delikanlı bir çölde kırk gün yürüdükten sonra, sonunda bir tepenin üzerinde bulunan güzel şatoya varmış. Söz konusu bilge burada yaşıyormuş.

Seçimlerimizi özgürce yaptığımız duygusuyla yaşarız. Peki gerçekten özerkliğe sahip miyiz?  Beyin, işleri mümkün olduğunca otomatik pilot üzerinden yürütmeye çalışsa da, sürekli falsolu topların geldiği bir dünyada bu her zaman mümkün değildir.

Dürüstlük insana iyi hissettirir. Dürüst insan kendisiyle barışıktır ve huzurludur. “Akıllı, namuslu ve adil olmadıkça mutlu yaşamak imkânsızdır. Mutlu olmadıkça akıllı, namuslu ve adil olmanın imkânı yoktur “ der Epikür.

Bu sorunun cevabını ”ego” kavramı üzerinden verebiliriz. Ego, kişinin benlik duygusunu ve kendine duyduğu saygıyı karşılamaktadır. Egosuz insan yoktur. Yalnızca düşük ya da yüksek egolu insan vardır. Ego veya nefis insanın kendisidir. Nefis, ego, öz benlik, her şeyi fazlasıyla ister ve asla doymak bilmez. İnsan, egosunun ya kölesi ya da efendisidir. 

 “Kendine iyi bak!” çok güzel bir dilek. Hepimiz  çok kullanıyoruz. Bu sözle karşımızdaki insana “Hasta olma, mutlu ol” mesajını veriyoruz.

Beynimiz verdiğimiz komutlara göre çalışır. Beyin kendisine söyleneni yapar. Neyin doğru olduğuna inandırılmışsa, onu tecrübe alanına sokar. Beynimizi bir konu üzerinde bir kez ikna ettiğimizde, beyin onu gerçekleştirmenin yollarını arar.   İnsan iradesinin ve inancının gücü büyüktür.

Bizi eleştirenlere otomatik karşılık vermemeliyiz.  Eleştirilere cevap olarak üretici, dengeli ve aklı başında cevaplar verebiliriz. Bu  yöntemle  problemlere katlanmak yerine çözüm üretebiliriz.

Affetmek kendimizle ilgili bir konudur. Bize zarar veren kişiye bir fayda sağlamaz. Affetmek uzlaşma değildir. Suçlu kişiyle kaybedilen ilişkinin yeniden kurulmasını gerektirmez. Hukuki bir terim olan  affetmekle karıştırılmamalıdır.

Onlarca yıl boyuncu nörobilimciler, yetişkin beyninin yapısal ve işlevsel olarak sabit olduğunu farz ettiler.  Ama artık araştırmalar, beynin, yapısını ve fonksiyonlarını değiştirebildiğini gözler önüne sermişlerdir.

Yapabildiğimizin en iyisini yaptığımız zaman, hangi işi yaparsak yapalım ondan zevk alırız. O zaman sonuçlar olumsuz olsa da, olumsuz duygular uyandırmaz. Hatalarımızdan ders alır ve yeni bir yol denemiş oluruz. İşimizi başkalarının onayını almak veya ödül almak için değil, zevk almak için yaparız. 

İncil'de “Önce söz vardı”  ifadesi ile yüce Kur’an’da “Bütün insanlara güzel sözler söyleyiniz” (Bakara 83) ayetinin verdiği mesajın farkında mıyız?

Her gün vermiş olduğumuz kararlar ve yapmış olduğumuz  şeyler dört sebebe dayanır: Göze hitap ettiği için, kulağa hitap ettiği için, duygulara hitap ettiği için ve akla hitap ettiği için… İnsanlar göze, kulağa ve  duygulara dayalı  kararlar alıyorlar. Aklına dayanarak karar veren insanların  toplam nüfusa  oranı % 5’i geçmez… (Woodsmall,  s. 200).

Sağlıklı, başarılı ve mutlu olmak isteyen kişi, hayatını büyük bir amaca adamak zorundadır.     

Sorunlar baş gösterdiğinde, genellikle sorunlara bakış açımız  daralmaktadır. Tüm dikkatimiz, bu sorunlar hakkında endişelenmeye yönelir ve  bu tür zorlukların sadece bizim başımıza geldiğini  düşünürüz. Bu durum kişiyi,  sorunu daha da zorlaştıran bir tür kendini yıpratmaya götürmektedir.

Gerçek uzmanlık için sihirli sayı 10 bin saattir. Bu 10 bin saat yaklaşık 10 yıl alıyor.  Beynimiz ancak 10 bin saatlik sürede bilmesi gerekenlerle kaynaşabiliyor.

Mutlu olabilmemiz için mutluluk hormonları olarak bilinen serotonin, dopamin, oksitosin ve erdorfin  hormonlarını iyi yönetebilmemiz gerekir. Mutluluk bu dört  hormondan geliyor. Bu mutluluk hormonlarını doğal yöntemlerle  salgılayabilir ve stres hormonu olarak  bilinen kortizolü en alt seviyeye çekebiliriz.     

• Zihinsel ve duygusal acılar yalnızca bütünün bir parçasına sabitlendiğinde olur. İç dünyana bakışını ne kadar genişletirsen, gördüğün şeyden o kadar az rahatsız olursun.

İnsanlık büyük  bir tekâmül baskısı  altında bulunmaktadır. Tekâmül,  insan ırkı olarak varlığımızı sürdürmenin en önemli yollarından biridir. İnsanlık olarak gelişmek, olgunlaşmak, ilerlemek zorundayız.