Ziraat Mühendisi Hasan UZUNHASANOĞLU

Ziraat Mühendisi

hasanuzunhasan@gmail.com

Bu kente ‘Kocaeli’ adı nasıl verildi?

Kocaeli İl Genel Meclisi de son döneminde kaynak sularını şuna buna pazarlamaktan başka bir iş yapmıyordu. Ama geçmişte çok önemli fonksiyonu vardı.

Kocaeli’ye adını bir Türkmen Beyi olan Akça Koca Bey vermiş, ama resmiyette Kocaeli ismini 1922 yılının Kocaeli İl Genel Meclisi üyeleri vermiş.

TBMM’de kabul edilen yeni Büyükşehir yasasıyla İl Genel Meclisleri 30 Mart 2014 tarihinden itibaren kaldırıldı, bütün yetki belediye meclislerine devredildi. Böylece tarihi bir adım atılmış oldu. Kocaeli İl Genel Meclisi ve Kocaeli İl Özel İdaresi tümüyle kaldırılmış oldu.

Bugün size, kapatılan Kocaeli İl Genel Meclisi’nin 1922 yılında çekilmiş bir toplantı fotoğrafını sunuyor, ilimizin adı olan ‘Kocaeli’ isminin bu meclis tarafından nasıl verildiğini, bu kararda kimlerin imzası olduğunu açıklıyorum.

Evet, yıl 1922… Henüz cumhuriyet ilan edilmemiş. Kocaeli İl Daimi Encümeni toplantıda…

Bu tarihi fotoğrafta yer alan encümen üyeleri şunlar:

Sapanca Üyesi Müderris Mehmet Hilmi Efendi, Adapazarı Üyesi Şakir Kâzım, Adapazarı Üyesi Kerim Bey,  İzmit Üyesi Osman Nuri, Kocaeli’nin İlk Valisi Vehbi (Demirel) Bey, İzmit Üyesi Hüseyin Bedrettin, Geyve Üyesi Hoca Bekir, Kandıra Temsilcisi Edip Paşazade Ruhi (Saner) Bey, Geyve Üyesi Hafız Fuat Efendi, Karamürsel Üyesi Hafız Sebahattin Efendi

Memur, İzmit Belediye Başkanı Abidin (Aral) Bey,  Encümen Başkâtibi Demiroğlu Haydar.

Fotoğrafta oturan on kişi, 1922 yılı sonbaharında tarihi bir karar alır:

Yer: o zamanlar vilayet binası olan Hünkâr Kasrı. Tam ortada oturan ve daha sonra Demirel soyadını alacak olan zamanın mutasarrıfı Halil Vehbi Bey, biraz sonra oturumu açacak ve bir öneride bulunacaktır…

Mutasarrıf Halil Vehbi Bey oturumu açtıktan sonra, İzmit’in Vilayet olmasını ve isminin de bu yöreyi fetheden Orhan Gazi’nin komutanlarından Akçakoca Bey’in “adına izafeten” vilayetin “Kocaili” olmasını önerir. Bu isimdeki “il” yurt anlamındadır. 11 Şubat 1922 günü il özel idare meclisi de bu öneri doğrultusunda karar verir ve alınan karar Ankara’ya bildirilir.

“Kocaeli” adı, 28 Ocak 1923 günü İçişleri Bakanlığı tarafından onaylanır. Halil Vehbi Bey artık “vali”dir. Kocaeli’nin ilk valisidir.

Kocaeli iline bağlı olan Yalova, kaplıcaları nedeniyle turizm açısından gelişsin diye, 1930 yılında Atatürk’ün talimatıyla İstanbul’a bağlanır. 1954 yılında da Adapazarı, il olduktan sonra Sakarya adını alır ve Kocaeli’den ayrılır.

Sizin anlayacağınız, yaşadığımız bu kentin sınırları vaktiyle Yalova’dan başlıyor Geyve’ye, Karasu’ya kadar uzanıyormuş. Gebze bölgesi il olursa özümüze dönmüş olacağız. Kimbilir Kocaeli adını kaldırıp bir gün tekrar İzmit adını alırız.

İŞTE O TOPLANTI
Oturanlar (Soldan sağa) Sapanca Üyesi Müderris Mehmet Hilmi Efendi, Adapazarı Üyesi Şakir Kâzım, Adapazarı Üyesi Kerim Bey, İzmit Üyesi Osman Nuri,  Kocaeli’nin İlk Valisi Vehbi (Demirel) Bey, İzmit Üyesi Hüseyin Bedrettin, Geyve Üyesi Hoca Bekir, Kandıra Temsilcisi Edip Paşazade Ruhi (Saner) Bey, Geyve Üyesi Hafız Fuat Efendi, Karamürsel Üyesi Hafız Sebahattin Efendi… Ayaktakiler (soldan sağa) Memur, İzmit Belediye Başkanı Abidin (Aral) Bey, Encümen Başkâtibi Demiroğlu Haydar.

İZMİT SANCAĞI
Yüz küsur yıl önce bu kentin adı İzmit Sancağı imiş… Kocaeli iline bağlı olan Yalova, kaplıcaları nedeniyle turizm açısından gelişsin diye, 1930 yılında Atatürk’ün talimatıyla İstanbul’a bağlanmış. 1954 yılında da Adapazarı, il olduktan sonra Sakarya adını almış ve Kocaeli’den ayrılmış. İzmit adı, vaktiyle Yalova’dan Geyve’ye kadar çok geniş bir alanı kapsayan bir isimken, şimdi Kuruçeşme’den Akmeşe’ye kadar olan İzmit ilçesinden ibaret.

Özgür Kocaeli Gazetesi'nden alınmıştır. Ali GÜNDOĞDU'nun yazısı.

http://www.ozgurkocaeli.com.tr/bu-kente-kocaeli-adi-nasil-verildi-260499h.htm